De aarde volgens W.F. Hermans

‘Wie over de reling hing en recht naar beneden keek, kon vaststellen dat het schip vorderde; of draaide alleen de aarde er onderdoor?’ Zomaar een zin uit Conserve, de eerste roman van Willem Frederik Hermans. Hermans was een van de grootste Nederlandse schrijvers van de twintigste eeuw, maar hij was ook wetenschapper, een fysisch geograaf. Het was de romanschrijver die, via zijn romanpersonage, de vraag stelde of de aarde onder het schip door draaide, maar zonder de blik van de geograaf was deze vraag nooit in het boek terechtgekomen. Er zijn biografieën over Hermans verschenen, mensen zijn gepromoveerd op zijn romans, er bestaan talloze boeken en artikelen over Hermans en zijn werken, maar over de rol die de aardwetenschappen spelen in zijn literaire werk is nog niet veel bekend. Geoloog en schrijver Salomon Kroonenberg is bij uitstek de persoon om die omissie te herstellen. Aan de hand van foto’s, tekeningen, romans en het enige fysisch-geografisch-geologische leerboek dat Hermans ooit schreef, laat Kroonenberg zien hoe belangrijk de aardwetenschapper Wim Hermans is geweest voor de inspiratie en het wereldbeeld van de schrijver Willem Frederik Hermans. Kroonenberg toont overtuigend aan dat ook de fysisch-geografische en geologische context van Hermans’ werken onze volle aandacht verdient.