De Onvoltooide rechtsstaat

De rechtsstaat is er niet alleen voor juristen. Hij gaat iedereen aan. De rechtsstaat moet immers bescherming bieden tegen criminele ondermijning, hij faalde bij de toeslagenaffaire en hij wordt bedreigd door populistische politiek. Wat wordt eigenlijk bedoeld met dit veelzijdige begrip?

In De onvoltooide rechtsstaat laat Ybo Buruma, raadsheer in de Hoge Raad, zien hoe de Nederlandse rechtsstaat vanaf de negentiende eeuw geleidelijk aan is ontstaan en zich steeds aanpast aan veranderende omstandigheden en opvattingen. Hij doet dat aan de hand van de ontwikkeling van de tijdgeest in zes periodes na 1813 en illustreert die aan de hand van zes beroemde kinderboeken. Het is een verhaal over wetgeving, rechtspraak, slavernij, vrije meningsuiting en robotrechters.

Tegen die achtergrond bespreekt Buruma aan de vooravond van een nieuw tijdperk de sterke en zwakke punten van de huidige rechtsstaat.

Prof. Mr. Ybo Buruma neemt in juni 2025 afscheid als raadsheer in de Hoge Raad der Nederlanden. Hij was hoogleraar strafrecht in Nijmegen.