Provo van de politieke pornografie

Toen op 7 januari 2015 de islamistisch geïnspireerde moordaanslag plaatsvond op de redactie van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo was perstekenaar Bernhard Holtrop afwezig. Goede vrienden en collega’s kwamen om en de Nederlander stond vervolgens – à contrecoeur – in het middelpunt van wereldwijde belangstelling.

Van de Nederlandse perstekenaars die na de Tweede Wereldoorlog actief waren, is de in 1941 te Ermelo geboren Bernhard Holtrop historisch gezien de interessantste. Het lukte hem vanuit Nederland carrière te maken in Frankrijk en de internationale top te bereiken, maar dit ging niet zonder slag of stoot.

Botsingen met de grenzen van de vrijheid van meningsuiting vormen een rode draad in zijn loopbaan. Al op jonge leeftijd, in 1966, werd hij door de Nederlandse politie gearresteerd op verdenking van majesteitsschennis en belediging van het openbaar gezag. Later leidden zijn politieke spotprenten en stripverhalen in Frankrijk eveneens tot juridische verwikkelingen, en zelfs censuur.

Deze conflicten zijn te herleiden tot Holtrops handelsmerk: de ‘politieke pornografie’.

Provo van de politieke pornografie. Leven en werk van Bernhard Willem Holtrop biedt aan de hand van onderzoeksvragen een analyse van Holtrops loopbaan en plaatst zijn oeuvre in historische context.

Mede door zijn achtergrond als grafisch ontwerper raakte Frenk Driessen (1959) sterk geïnteresseerd in de geschiedenis van de politieke spotprent. Na het behalen van de mastertitel mondde dit uit in onderzoek naar het leven en werk van perstekenaar Bernhard Holtrop, waarop hij in 2024 aan de Universiteit Leiden promoveerde.