Poetins filosoof

Alexander Doegin (1962) noemt men wel ‘het brein van Poetin’. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de geopolitieke idee van een Russisch Imperium (‘Eurazië’) dat niet alleen de vroegere Sovjet-Unie nog in omvang moet overtreffen, maar ook aan de hegemonie van de moderne, liberale wereld (‘Amerika’) een einde moet maken. Met het oog daarop zou Doegin willen dat Poetin de ‘totale oorlog’ uitroept. Zo wordt de vraag dringend in welke mate Doegin voor Poetin van betekenis is.

Intussen is Doegin niet alleen een oorlogshitser, maar ook een denker die een filosofie ontwikkeld heeft die zegt dat traditionele autoriteit in de plaats moet komen van individuele vrijheid, en een autocratisch regime (de machtsstaat) in de plaats van de open samenleving (de rechtsstaat). Het conservatisme dat Doegin propageert brengt Rusland in de sfeer van het fascisme, maar heeft ook een religieuze dimensie.

Een analyse van de filosofie van Doegin geeft inzicht, niet alleen in de hybride ideologie die heden in Rusland rondspookt, maar ook in een reactionaire manier van denken die wereldwijd, ook in Nederland, massale aanhang heeft, en permanent opschudding veroorzaakt.

Victor Kal (1951) was van 1994 tot 2022 hoofddocent wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam.