Het landschap, de mensen

Na 1850 begon de campagne om het Nederlandse landschap te verbeteren. De onafzienbare heidevelden, zandverstuivingen en moerassen in Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel, Drenthe en Friesland werden kleiner en in landbouwgrond veranderd. Na 1900 werden natte akkers en weilanden drooggemaakt, duizenden kilometer meanderende rivieren en beken werden rechtgetrokken. Rond 1940 werd geschreven dat het Nederlandse landschap mooier was geworden, ‘echt volgens ons eigen ideaal, alles netjes in laatjes en vakjes’. Het landschap was productiever gemaakt.

De mensen die er woonden en werkten hadden zich aangepast. De nieuwe rationele omgeving kon immers niet met bijgeloof en ouderwetse tradities worden bewerkt. Productiviteit vereiste gehoorzaamheid aan de moderne leefregels die vanuit de grote steden over het platteland werden verbreid: in efficiëntie geloven, weten dat tijd geld is. Dit rijk geïllustreerde boek vertelt hoe we het landschap leerden exploiteren. Het dichtbevolkte piepkleine Nederland, na Amerika uiteindelijk toch de grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld.

Auke van der Woud (1947) studeerde kunstgeschiedenis en archeologie en was ruim twintig jaar in Amsterdam en Groningen hoogleraar architectuur- en stedenbouwgeschiedenis. Hij voelt zich als schrijver cultuurhistoricus. Hij schreef onder andere Het lege land (1987), Een nieuwe wereld (Libris Geschiedenis Prijs 2007), Koninkrijk vol sloppen (2010) en De nieuwe mens (2015). De laatste twee werden voor de Libris Geschiedenis Prijs genomineerd. In 2016 was hij gastconservator van het Kröller-Müller Museum en maakte daar de tentoonstelling over het vroege werk van Van Gogh.

Over Een nieuwe wereld:

‘Van der Woud is een van onze beste historici. Een nieuwe wereld is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de invloed van techniek, bouwen en ruimtelijke ordening.’ – Louise O. Fresco

Over Koninkrijk vol sloppen:

‘Van der Woud vertelt weer voorbeeldig, met schijnbaar gemak heen en weer springend tussen wetenschappelijke, culturele en politieke geschiedenis, en tussen getuigenissen en harde cijfers.’ – Vrij Nederland

Over De nieuwe mens:

‘Van der Wouds heldere stijl en vele originele voorbeelden maken De nieuwe mens tot een schitterend boek.’ – de Volkskrant