Reflecteren met de hofnar

Reflecteren is een vast (maar lang niet altijd geliefd) onderdeel van opleidingen zoals Social Work, Pedagogiek en Verpleegkunde. De manier en frequentie van reflecteren roepen steeds vaker weerstand op, niet alleen onder studenten. Zowel bij opleidingen als in de beroepspraktijk is er behoefte aan nieuwe reflectievormen en dit boek voorziet daarin. De hofnar is een innovatief, origineel en praktisch reflectiemodel dat uitstekend aansluit bij de gangbare werkvormen in het hoger beroepsonderwijs.

De methode van de hofnar gaat uit van het idee dat je om te kunnen reflecteren altijd een ander nodig hebt, te weten: een hofnar. Ieder mens heeft immers zijn eigen blinde vlekken, dingen die hij zelf niet ziet, maar anderen wel. Een hofnar laat de koning – in dit geval de student – vanuit verschillende perspectieven op zichzelf reflecteren. Nu eens is hij de entertainer, dan weer de criticus, spion of vertrouweling. In deze methode helpt de hofnar de student vanuit in totaal zestien perspectieven op zichzelf en zijn eigen gedrag te reflecteren. Hierbij wordt nadrukkelijk de link met peer-to-peer feedback gelegd. De vaak gehekelde reflectieverslagen behoren hiermee tot het verleden en de kracht van onderling spiegelen door studenten staat centraal.

Dit product bestaat uit een boek en een bijbehorende online leeromgeving. Op de online leeromgeving kunnen studenten en docenten aanvullend en praktisch materiaal vinden waaronder:

oefeningen, gekoppeld aan de theorie uit het boek;

aanvullend filmmateriaal;

een docentenhandleiding die dieper ingaat op de nieuwe manier van reflecteren;

werkvormen die tijdens lessen kunnen worden ingezet en

het online boek.

Het reflectiemodel van de hofnar bestaat uit twee cirkels. De eerste kun je als student zelf stap voor stap doorlopen. De tweede cirkel reikt anderen handvatten aan om de student goed te laten reflecteren. De manier waarop de ander iemand door de cirkel begeleidt, is cruciaal en moet volgens bepaalde voorwaarden geschieden. Deze voorwaarden komen exact overeen met de rollen die de hofnar vroeger had.

Het boek is geschikt voor alle hbo-studies die op enige manier aandacht besteden aan reflectie, in het bijzonder de opleidingen Social Work, Verpleegkunde en Pedagogiek. De methode kan direct vanaf het eerste jaar worden ingezet maar ook in het tweede of derde jaar (tijdens de stage). Daarnaast is het boek interessant voor studenten toegepaste psychologie, sociaal juridische dienstverlening, fysiotherapie, ergotherapie en sociaal werk.