Leerboek neurowetenschappen voor de klinische psychologie

De ervaring leert dat de meeste clinici slechts beperkte kennis van en inzicht in de neurobiologische aspecten van psychopathologie hebben, terwijl velen wel degelijk in deze materie geïnteresseerd zijn. Inzicht in de onderliggende mechanismen die emotie, cognitie en gedrag kunnen verstoren, is cruciaal voor het begrip van het ontstaan en beloop van psychopathologie, voor het afwegen van verschillende behandelopties en voor het geven van uitleg over de klachten en de mogelijke behandelingen (psycho-educatie) aan de patiënt. Dat inzicht is ook essentieel voor het ontwikkelen van innovatieve behandelingen die aangrijpen op de etiologische of onderhoudende neurobiologische mechanismen.

Voor de vertaling van relevante nieuwe resultaten uit neurowetenschappelijk onderzoek naar de psychiatrische praktijk is het van groot belang dat clinici de ontwikkelingen in de neurowetenschappen kunnen volgen en op waarde kunnen schatten. Omgekeerd is het van belang dat zij klinische observaties en vragen helpen vertalen naar nieuwe, klinisch relevante neurowetenschappelijke experimenten. Een levendige kruisbestuiving tussen het laboratorium en de spreekkamer is nodig voor de vooruitgang in het vak. Zo kan voor de patiënt merkbare verbetering van diagnostiek, behandeling en prognose worden bereikt.

Dit boek is een handreiking aan de collega’s die meer willen begrijpen van onderliggende neurobiologische mechanismen en van de methoden om die te onderzoeken. Het uitgangspunt is expliciet niet dat alle psychopathologie vanuit het neurowetenschappelijk model te verklaren zou zijn. De neurowetenschappen bieden handvatten die complementair zijn aan andere kaders, waaronder systeemdynamiek, sociale en maatschappelijke factoren en de persoonlijke betekenis van impactvolle ervaringen tijdens de levensloop. Gedrag, met de hieraan gerelateerde emotionele en cognitieve processen, vormt de brug tussen hersenfuncties aan de ene kant (het neurowetenschappelijke model) en de context (het psychosociale model) aan de andere kant.

In dit leerboek is niet gestreefd naar volledigheid. Integendeel, het doel is te oefenen met neurowetenschappelijke concepten die relevant zijn voor de dagelijkse klinische praktijk, een uitnodiging het vak eens van een andere kant te bekijken.