Onderweg naar 1832

Twee eeuwen geleden waren zes jonge leraren op weg naar een groots jubileumfeest ter ere van een bekende onderwijsinspecteur. Vier mannen, van wie één met joodse migrantenwortels, en twee vrouwen. Ze werden geboren in heel eenvoudige milieus. Het verhaal volgt hen vanaf hun tienertijd tot ze als dertigers in 1832 op dat legendarische feest arriveerden.

Hun jonge levens speelden zich af in het decor van de schoolwereld uit hun tijd. Onder invloed van de onderwijswet van 1806 werd vernieuwing het sleutelwoord. De inhoud van de vakken, de lesmethoden, de pedagogische aanpak, het moest allemaal anders dan in de voorbije eeuw. Beter opgeleide onderwijzers vormden de beste waarborg voor het slagen van die vernieuwing. Dat lukte allemaal natuurlijk niet zonder slag of stoot, maar geleidelijk aan was het eenvoudige beroep van schoolmeester toch in aanzien gaan stijgen. De onderwijzers op het feest zagen deze ontwikkeling gepersonifieerd in de onderwijsinspecteur Dat hij veel voor ‘zijn’ onderwijzers wist te bereiken, valt niet te ontkennen. Bij zijn huldiging gaf hij zelf een uitgebreide weergave van alles wat er dankzij hem ‘onderweg naar 1832’ op onderwijsgebied allemaal was bereikt. De rol van de onderwijzers noemde hij niet. Toch waren zij, als uitvoerders van al die mooie ambities, de eigenlijke pioniers van de nieuwe school die gaandeweg vorm had gekregen. Wie waren deze onmisbare actoren en wat maakten zij ‘onderweg naar 1832’ mee?

De levens van de zes jonge mensen die in dit boek worden beschreven, speelden zich grotendeels af in de schoolwereld van de stad Groningen, toen een belangrijk centrum van onderwijsvernieuwing – de kraamkamer van de school zoals we die nu kennen. Het jubileumfeest vierde een kwart eeuw vooruitgang. Onderweg naar 1832 haalt een groep vergeten pioniers uit die begintijd voor het voetlicht en vertelt de nauw met elkaar verweven verhalen van deze inspirerende baanbrekers: een idealistische dovenonderwijzer, de ontwerper van de PABO, Nederlands eerste kleuterpedagoge, een taalvirtuoos die botst op de grenzen van de tolerantie, een heel vroege carrièrevrouw, en de wegbereider van de Algemene Onderwijsbond (AOb). Een historische reconstructie, gecombineerd met verbeelde momentopnamen uit hun jonge levens.