Toetsingsintensiteit

Toetsing door de rechter is niet alleen een wetenschappelijk item, zoals onder meer de toeslagenaffaire heeft laten zien. Het is wellicht het belangrijkste juridische onderwerp van dit moment, dat verschillende invalshoeken en facetten kent die vaak nog onderbelicht zijn. In deze breed opgezette bundel wordt het variëren van de rechterlijke toetsingsintensiteit aan een wetenschappelijke beschouwing vanuit verschillende invalshoeken onderworpen.

Toetsingsintensiteit brengt het onderwerp toetsingsintensiteit door de rechter voor verschillende rechtsgebieden en langs diverse invalshoeken in beeld. Daarnaast worden deze ook in onderling verband geplaatst, waarmee de publicatie een onderscheidende invalshoek biedt. Deze titel levert niet alleen positiefrechtelijke inzichten op de intensiteit van de rechterlijke controle, maar ook rechtstheoretische reflecties. Daarbij wordt gekeken naar rechtsstatelijke verhoudingen in thema’s als ‘rechter versus politiek’, ‘rechter versus bestuursorgaan’ en ‘rechter versus rechter’. Naast interne rechtsvergelijking, met name tussen publiekrecht en privaatrecht (ondernemingsrecht), bezit de titel een stevig internationaalrechtelijke component.

Deze publicatie vormt een neerslag van het onderzoeksproject ‘Toetsingsintensiteit’, dat onderdeel uitmaakt van het onderzoeksthema ‘Conflictoplossende instituties’, een van de speerpunten van het Sectorplan Rechtsgeleerdheid en waarvan de coördinatie bij de Radboud Universiteit rust.

Toetsingsintensiteit actueel

De inhoud van deze bundel is zeer actueel te noemen. Er gaat momenteel namelijk veel aandacht uit naar de wijze van toetsen door de rechter. De conclusie daarover van de staatsraden-AG Widdershoven en Wattel heeft geleid tot de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 2 februari 2022, waarbij wordt aangegeven dat de evenredigheidstoetsing door de rechter langs een glijdende schaal kan worden geïntensiveerd afhankelijk van de betrokken maatschappelijke belangen.

In deze uitgave wordt rechterlijke toetsing niet vanuit één discipline, vakgebied of een specifieke problematiek bekeken. Hierdoor biedt het een rijk palet aan informatie en inzichten ter zake van de toetsingsintensiteit door de rechter. Toetsingsintensiteit geeft hierdoor voor zowel theorie en praktijk stof tot nadenken. Vanwege het geboden inzicht in het proces van toetsing door verschillende rechters geldt dat voor verschillende disciplines en rechtsgebieden.