Betaalbare zorg

Ondermeer door de vergrijzing en de toename van dure innovaties in de zorg zal het aandeel van de zorg in het bruto nationaal product in de toekomst verder oplopen. Hierdoor blijft er minder geld over voor andere publieke voorzieningen, zoals het onderwijs en de sociale zekerheid. Ook de koopkrachtontwikkeling komt onder druk te staan. Daarom klinkt maatschappelijk de roep om meer aandacht voor de betaalbaarheid van onze zorg. Zonder betaalbare zorg komen toegankelijkheid, kwaliteit en keuzevrijheid vroeg of laat in het gedrang. Om steeds hogere eigen betalingen en een steeds kleiner pakket te voorkomen, bestaat er vooral veel aandacht voor manieren om de doelmatigheid van zorg en van het zorgen op te voeren.

Maar het betaalbaar houden van de zorg is geen eenvoudige opgave, zeker niet omdat de meningen over de hoeveelheid zorguitgaven die we acceptabel vinden, sterk uiteenlopen. De belangen zijn groot. Daarnaast verandert zorg onder invloed van digitalisering, andere disruptieve technologieën en de toename van multimorbiditeit snel van karakter.

Dit boek bundelt de actuele kennis over de betaalbaarheid van de zorg in de vorm van een aantal samenhangende interdisciplinaire analyses die de grenzen van de economie, gezondheidswetenschappen en de beleidskunde overstijgen. We bespreken kansrijke strategieën en vragen ons af welke lessen hieruit te trekken zijn en hoe deze op succesvolle wijze kunnen worden geïmplementeerd. Steeds staat daarbij het belang van burgers en het maximaliseren van hun gezondheidswinst voorop.

Op dit moment wordt het betaalbaarheidsprobleem voornamelijk aangepakt via impliciete rantsoenering. Professionals en aanbieders moeten het 'maar' oplossen. Binnen de relatieve stabiele context van de afgelopen decennia heeft dat veelal prima gewerkt.

Echter, de zorg van de toekomst zal er radicaal anders uitzien. Dit biedt mooie en nieuwe kansen, maar heeft zonder duidelijke keuzen ook een risico dat 'oud' naast 'nieuw' blijft bestaan. Wij pleiten daarom voor een omslag naar meer expliciete beleids- en keuzestrategieën. Bewezen effectieve (vernieuwende) zorgmodellen moeten leidend zijn. Een stevige en integrale aanpak die de normatieve, de bestuurlijke en de instrumentele dimensies van de betaalbaarheid van zorg beter met elkaar verbindt, is daarvoor noodzakelijk.