Kort na de Eerste Wereldoorlog treden enkele jonge, getalenteerde kunstcritici op de voorgrond die een heel eigen geluid laten horen. In niet mis te verstane bewoordingen schrijven ze over tentoonstellingen van oude en moderne kunst. Kasper Niehaus, A.M. Hammacher, W. Jos. de Gruyter en Jan Engelman gelden in Nederland dan ook niet voor niets als gezaghebbende critici. Of ze zich nu uitlaten over de cryptisch aandoende beeldtaal van Hieronymus Bosch, het abstracte werk van Piet Mondriaan of d...

Turbulentie rond videokunst laat zien hoe videokunst een podium vond in de Nederlandse kunstwereld. In de beginfase nam slechts een handvol critici deze nieuwe kunstvorm echt serieus. Eind twintigste eeuw was het medium echter niet meer weg te denken op toonaangevende manifestaties als de Biënnale van Venetië en de documenta in Kassel. Er brak voor video een gouden tijd aan met tentoonstellingen van toonaangevende kunstenaars als Bill Viola, Aernout Mik, David Claerbout en Pipilotti Rist. O...

Pas rond 1980 ontstond in Nederland een brede publieke en museale belangstelling voor het medium fotografie. Met tentoonstellingen, publicaties, festivals en eigen instituten werd fotografie in relatief korte tijd als een serieuze (artistieke) discipline geaccepteerd en zelfs populair. Maar hoe moest er over zo'n veelzijdig fenomeen worden geschreven? Als kunst? Als document? Of toch als een cultureel en maatschappelijk verschijnsel?Tussen kunst en document laat zien hoe er in de afgelopen 35...

What's happening? neemt de lezer mee naar de roerige jaren zestig en zeventig. Het Stedelijk Museum schudde kunstwereld en publiek wakker met tentoonstellingen als 'Bewogen Beweging', 'Dylaby' en 'Op Losse Schroeven'. Het Van Abbemuseum organiseerde de eerste tentoonstelling in Nederland van Joseph Beuys, het Haags Gemeentemuseum presenteerde minimal art, Sonsbeek 71 ging alle perken te buiten en de documenta in Kassel en de Biënnale in Venetië werden mikpunt van kunstenaarsprotesten. De ku...

Wereldwijde politieke, economische en maatschappelijke verschuivingen zorgden na 1989 ook voor ingrijpende veranderingen op cultureel gebied. Kunstenaars staken steeds vaker grenzen over, naar andere landen en tussen disciplines. Ook het veld van de kunstkritiek werd breder, gevarieerder en diffuser. Kunstkritiek in een tijd van vervagende grenzen presenteert een dertigtal prikkelende artikelen van toonaangevende schrijvers over kunst als Jeroen Boomgaard, Max Bruinsma, Hans den Hartog Jager...

Van sintels vuurwerk maken laat zien hoe Nederlandse kunstcritici reageerden op het internationale modernisme dat door het werk van Kees van Dongen, Piet Mondriaan en Jan Sluijters vanaf 1905 hevige opschudding in de kunstwereld veroorzaakte. Het publiek maakte kennis met de Franse kubisten, Italiaanse futuristen en Duitse expressionisten. De pers ontwikkelde in de jaren 1905-1925 een nieuwe, meer journalistieke vorm van kunstkritiek.

De diversiteit en eigenheid van de geselecteerde critici,...

Omstreeks 1925 begroetten kunstcritici het nieuwe realisme in de schilderkunst als een welkome koerswijziging van het internationale modernisme naar een heroriëntatie op de nationale schilderkunstige traditie. Hiermee baanden zij ongewild het pad voor de kunstopvatting van hun nationaal-socialistische collega's.

Realisme in Nederland. Kunstkritische posities 1925-1945 onderzoekt wat de karakteristieken van het nieuwe realisme waren en wie het zo succesvol maakten.

Mieke Rijnders, kenner op ...