Sinds mensenheugenis proberen wetenschappers patronen te ontdekken en te beschrijven. In de vorm van wetten, principes of paradoxen geven ze ons inzicht in hoe dingen werken. Sommige van deze wetten leren we op school, maar heel veel patronen die je als mens zou moeten herkennen om je leven goed te leiden, je werk optimaal te doen, je bedrijf succesvol te runnen of beleid te maken dat aanslaat gaan aan de meeste mensen voorbij. De wijsheid ligt ook niet voor het oprapen.

Het omgekeerde is óÃ...

Hoewel Friedrich Nietzsche God in de negentiende eeuw al doodverklaarde, is nog steeds het grootste deel van de wereldbevolking gelovig en worden nog steeds uit naam van het geloof vreselijke dingen gedaan. Toch lijkt het strijdbare atheïsme van weleer verdwenen. Stine Jensen houdt een vurig pleidooi voor een radicaal, maar ook teder atheïsme, dat vrijmoedig van zich laat horen wanneer het gaat om hete hangijzers: van boa tot boerka, van slachten tot seksuele voorlichting, van gebedsruimte ...

‘Wat de twijfel is voor de wetenschap,’ schreef de Deense filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855), ‘dat is de ironie voor het persoonlijk leven.’ Maar in het maatschappelijk debat leidt ironie al gauw tot onverschilligheid. En dat wist Kierkegaard ook. De ironicus maakt van alles een grap en neemt niets meer serieus, ‘teneinde zichzelf te redden’.

In onze gepolariseerde en geridiculiseerde debatcultuur geldt de waarschuwing van Kierkegaard meer dan ooit. Terwijl wereldleiders met ...

Filosofen hebben het al vaker opgemerkt: niet wát zij is, maar dát de wereld er is, is een mysterie. Dat gaat ook op voor waarnemen; het is je voor deze onkenbare kant van de dingen openstellen.

In elk geval is waarneming veel meer dan een reactie van je hersens op prikkels van buiten; dat is de fysiologische kant ervan. Is het dan een voorstelling of begrip – ‘klok’, ‘glas’ – verbinden met wat aan indrukken binnenkomt? Nee, dat is denken, geen waarnemen.

Waarnemen is juist je u...