In Waarom een schilderij werkt onderzoekt Jurriaan Benschop de veelvormige schilderkunst van onze tijd. Hij introduceert het werk van tientallen schilders, bespreekt de thema’s die in het werk te vinden zijn en stelt daarbij steeds de vraag: waarom werkt dit schilderij? Dit brengt hem bij zowel zichtbare aspecten van schilderkunst, zoals beeldmotief en de manier van schilderen, als bij wat onzichtbaar achter het doek ligt: de drijfveren, het wereldbeeld en de culturele achtergrond van de ku...

Oekraïne betekent letterlijk vertaald ‘Grensland’. Dit grensgebied, waar door de eeuwen heen grote mogendheden als Polen en Rusland, het Habsburgse en Ottomaanse rijk, nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie met elkaar in botsing kwamen, is pas sinds het uiteenvallen van de USSR in 1991 een onafhankelijke republiek.

Ruslandkenner en historicus Marc Jansen (1946) verklaart in dit rijk geïllustreerde overzichtswerk onder veel meer de langzame ontstaansgeschiedenis van Oekraïne, de rol van de Ta...

Al sinds de publicatie in 1944 speelt Kapitalisme en slavernij van Eric Williams een centrale rol in de wetenschappelijke debatten rond slavernij en kolonialisme. In 2022 maakte het, geheel verdiend, de oversteek naar een breed publiek, toen het opnieuw de bestsellerlijsten beklom. Dat succes sluit aan bij de zoektocht naar een nieuw begrip van een verleden van kolonialisme, slavernij en racisme, en de diepe sporen die dat verleden achterlaat in het heden.

‘Meneer Williams,’ reageerde ee...

In Martelaarschap verkeert J.J. Voskuil in een diepe existentiële crisis. Zijn laatste strohalm, het dagboek dat hem al 27 jaar dag in dag uit lucht geeft, biedt hem geen uitweg meer. Halverwege 1966 houdt hij helemaal op met zijn notities. Hij ploetert dan nog wanhopend door aan Binnen de huid, zijn geniale zelfafrekening, die hij begin 1968 voltooit. Daarna valt hij stil, tot hij in 1972 de pen weer oppakt en het schrijven herontdekt. Eerst wat plichtmatig, maar al snel raakt Voskuil in ee...

Hoe schilderde Vermeer zijn iconische Meisje met de parel? Welke gedaanteverwisselingen onderging Suzanna en de ouderlingen van Rembrandt? Heeft de restauratie van de Sixtijnse Kapel ons dichter bij Michelangelo gebracht? En is het duurste schilderij ooit geveild nou wel of niet van Da Vinci? In Sluier van de tijd vertelt Benjamin Rous welke geheimen er schuilgaan onder het oppervlak van bekende en minder bekende kunstwerken.

De tijd versluiert wat we weten over kunstwerken. Hoe kunnen we di...

Op 2 maart 2016 gaat Stephan Sanders voor het eerst naar de kerk, na zo’n veertig jaar van afwezigheid. Het is geen ‘moetje’ (trouwerij of begrafenis), hij moet alleen van zichzelf. Ondergronds heeft zich bij hem jarenlang een Godsbesef opgehoopt, dat erkend wil worden. Het is geen coming out, want, schrijft Sanders, ‘ik vond het eenvoudiger mijn homoseksualiteit openbaar te maken, dan mijn wending tot het geloof.’

Bij die eerste kerkgang staan meteen camera’s opgesteld, want de ...

Een man die in een witte vrouwenmantel door het drukke centrum van een stad rent, de menigte ontvlucht, naar een plek waar niemand hem nog kan volgen. Een ander die plots een brief ontvangt – een dreigbrief? Van wie? In wat voor onbegrijpelijke taal? Een verhalenventer op een klein station, die zijn teksten aan reizigers probeert te slijten, al passeren er steeds minder treinen. De personages die Oğuz Atay in zijn verhalenbundel opvoert, staan Turkse lezers in het geheugen gegrift.

Oğuz ...

Het bekendste verhaal is dat van Anne Frank. Maar er zijn veel meer onderduikverhalen, die we nauwelijks kennen. Hoe ging dat onderduiken, waar kon je naartoe? Hoe is het om niet de vrijheid te hebben om te zijn wie je bent, te geloven wat je wilt, te kunnen zeggen wat je wilt? De onderduik was een ‘snelkookpan’ voor emoties en ervaringen, angst, haat, liefde, verraad en onbaatzuchtigheid.

Na hun bijzonder succesvolle boek Andere Achterhuizen verzamelden Marcel Prins en Peter Henk Steenhu...

‘De keizer is dood, lange leve de keizer.’ Zo voelde het waarschijnlijk ook in 54, na de moord op de Romeinse keizer Claudius. De nieuwe keizer, Nero, leek een verademing. Zijn leraar, de filosoof Seneca, schreef nog wel een lovende grafrede over Claudius, waarmee Nero goede sier kon maken. Maar voor gebruik in kleine kring aan het hof schreef Seneca ook een bijtende satire op de gestorven vorst.

Daarin probeert de arme Claudius verwoed een plekje te krijgen tussen de goden. Tevergeefs. ...

Sinds haar romandebuut Bleekers zomer (1972) is Mensje van Keulen niet meer weg te denken uit de Nederlandse letteren. Ze is een verhalenschrijver pur sang en weet als geen ander haar personages met een paar pennenstreken tot leven te wekken. Bijna achteloos kan ze een verhaal over gewone mensen uit de hand laten lopen.

Of het nu haar indringende romans, openhartige dagboeken of sublieme verhalen zijn, Van Keulens werk wordt gekenmerkt door eenzaamheid, teleurstellingen en ons onvermogen om ...