De Eerste Wereldoorlog, die vanaf de zomer van 1914 als een orkaan over Europa trok, zou het continent volledig ontredderd achterlaten. In deze oorlog vond de ontsporing in extreem geweld, dictatuur en de uitroeiing van hele bevolkingsgroepen zijn oorsprong.

Het Duitse Keizerrijk bezat vóór 1914 de potentie om zich te ontwikkelen in de richting van een moderne, democratische samenleving. Pas door de oorlog zelf vond er een proces van radicalisering plaats dat zo’n zware hypotheek zou leg...

Oekraïne betekent letterlijk vertaald ‘Grensland’. Dit grensgebied, waar door de eeuwen heen grote mogendheden als Polen en Rusland, het Habsburgse en Ottomaanse rijk, nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie met elkaar in botsing kwamen, is pas sinds het uiteenvallen van de USSR in 1991 een onafhankelijke republiek.

Ruslandkenner en historicus Marc Jansen (1946) verklaart in dit rijk geïllustreerde overzichtswerk onder veel meer de langzame ontstaansgeschiedenis van Oekraïne, de rol van de Ta...

Al sinds de publicatie in 1944 speelt Kapitalisme en slavernij van Eric Williams een centrale rol in de wetenschappelijke debatten rond slavernij en kolonialisme. In 2022 maakte het, geheel verdiend, de oversteek naar een breed publiek, toen het opnieuw de bestsellerlijsten beklom. Dat succes sluit aan bij de zoektocht naar een nieuw begrip van een verleden van kolonialisme, slavernij en racisme, en de diepe sporen die dat verleden achterlaat in het heden.

‘Meneer Williams,’ reageerde ee...

Het bekendste verhaal is dat van Anne Frank. Maar er zijn veel meer onderduikverhalen, die we nauwelijks kennen. Hoe ging dat onderduiken, waar kon je naartoe? Hoe is het om niet de vrijheid te hebben om te zijn wie je bent, te geloven wat je wilt, te kunnen zeggen wat je wilt? De onderduik was een ‘snelkookpan’ voor emoties en ervaringen, angst, haat, liefde, verraad en onbaatzuchtigheid.

Na hun bijzonder succesvolle boek Andere Achterhuizen verzamelden Marcel Prins en Peter Henk Steenhu...

Margaretha Jacoba ‘Iteko’ de Neufville zou een van de populairste schrijfsters van de eerste helft van de negentiende eeuw worden, maar in 1803 was haar hart vooral vol van liefde voor Henri Smissaert. Een ongelukkige liefde, want van haar vader mocht de welgestelde Iteko niet met hem trouwen. Ze schreef erover in dagboeken, waarin ze ook kritisch keek naar de gebeurtenissen en de maatschappij van haar tijd. De verwachtingen die de maatschappij had van vrouwen en ook van mannen – waaron...

Georgië is wel vergeleken met de hof van Eden. Maar het vanouds christelijke Kaukasusland bevindt zich op een breukvlak van invloedssferen. Eeuwenlang moest het van meerdere kanten de klappen opvangen en vreemde invasies ondergaan. Romeinen, Perzen, Byzantijnen, Turken en Mongolen richtten er verwoestingen aan. De Georgische ‘gouden eeuw’, het culturele en politieke hoogtepunt uit de geschiedenis, ligt bijna een millennium terug. In de negentiende eeuw kwam Georgië onder de Russische ke...

In het succesvolle Crapuul. Kroniek van een krottenwijk (2022) schetste Frank Bokern de verpaupering van het Stokstraatkwartier in Maastricht, ooit een schitterende patriciërsbuurt. Met Het Jekerkwartier. Broedplaats van vrolijk verzet gaat het verhaal verder. Als de gemeente het Stokstraatkwartier in 1961 eindelijk drastisch gaat saneren, verhuist Pater Castorius, de zielenherder van het buurtje, met zijn buurthuis naar het Jekerkwartier. Reden voor Frank Bokern om nu dit stadsdeel onder de...

Een bergeend lijkt zich evenzeer thuis te voelen in de kwelders langs de Waddenzee als op de steppes in Mongolië. Maar hoe zit dat met een mens? Natuurhistoricus Herbert Prins begon zijn grote trek als zeventienjarige op de grote vaart. Later, als bioloog, nam hij de wisselwerking tussen natuur en cultuur onder de loep.

De mens reist en moet zich pas sinds vrij recent in de geschiedenis van zijn soort wat aantrekken van geografische grenzen. Ook dieren en zaden reizen, maar die trekken zich...

De Weimarrepubliek werd in 1918 geboren onder een weinig gelukkig gesternte, aan het einde van een verloren oorlog en te midden van een revolutie. Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam ging deze Duitse democratie al ten onder.

Toch was de Weimarrepubliek veel meer dan een voorspel tot het Derde Rijk. Ze staat ook voor de emancipatie van vrouwen en Joden, een moderne verzorgingsstaat, het Bauhaus, de Dreigroschenoper en de boeken van Alfred Döblin en Thomas Mann. In dit boek wordt de Weimarr...

Het Stokstraatkwartier is met afstand het meest onwaarschijnlijke slachtoffer van de industriële revolutie. Als Maastricht rond 1840 uitgroeit tot de eerste industriestad van Nederland, woont hier nog de sjiek vaan Mestreech. Maar de stadspaleisjes raken gaandeweg bevolkt met arbeiders, scharrelaars, bedelaars en prostituees, of worden verbouwd tot kroeg of logement.

De disruptie die het Stokstraatkwartier tot een pauperbuurt heeft gemaakt, is onlosmakelijk verbonden met de industrialisatie...