Fernweh, of het verlangen naar verre einders: kan het najagen daar van verlossing brengen of troost? In het essay Filosoferen in de tropen reflecteert auteur en doctor in de wijsbegeerte Elisabeth Van Dam, aka DOLLY BING, vanuit een gloeiende levenservaring. Lijden en rouw deden haar, samen met haar dochtertje en een nieuwe partner, naar een tropische, paradijselijk aandoende topos verhuizen. Haar ontmoeting met de restanten van het regenwoud van de Braziliaanse Mata Atlantica aan de over wel...

De grens tussen feit en fictie is wazig. Democratische instellingen staan onder druk. En door het vele werk is er amper tijd om daarover na te denken, laat staan om er iets aan te doen. Het lijken hedendaagse zorgen, maar meer dan 50 jaar geleden schreef Hannah Arendt al uitvoerig over het gevaar van deze processen.

Vandaag winnen de ideeën van Arendt alleen maar aan belang. Daarom leggen we dat gedachtegoed opnieuw op tafel. In een vijfdelige lezingenreeks laten we hedendaagse denkers Arend...

MET WELKE FILOSOFIE KUNNEN WE VERDER?

Worden uw geest, hart en andere organen geregeld beroerd door gevoelens van onzekerheid? Ervaart u de toekomst als een donkere, angstaanjagende, doodlopende tunnel? Maar bent u toch ten zeerste geïnteresseerd in redelijke, levenslustige of zelfs uitdagende denkpistes die het leven kunnen vooruit helpen? In Onze toekomst herdenken reflecteren meer dan twintig auteurs met elk hun eigen stijl, temperament en inzichten. Deze wijze enkelingen trachten een gef...

Het gedachtegoed van de Italiaanse denker en communist Antonio Gramsci is – volgens een ironische speling van het lot – bon ton geworden in het rechtse politieke discours in Vlaanderen en Europa. Om macht te verwerven moet je de ideologische ideeënstrijd winnen. Wie instemming verwerft met een manier van kijken, verwerft hegemonie. Gramsci lezen keert terug naar de bron en plaatst de oorsprong en de evolutie van het hegemoniebegrip van de politicus en filosoof in historische context.

Hoe...

In hun beroemde Dialektik der Aufklärung (1947) probeerden Max Horkheimer en Theodor W. Adorno een antwoord te vinden op de vraag waarom de Verlichting zichzelf vernietigt en weer terugvalt in mythologie en barbarij. Misschien wel het bekendste van hun voorbeelden van de ‘dialectiek’ van de Verlichting is de dialectiek van Verlichting en mythe in de Odyssea, het verhaal van de terugkeer van Odysseus van Troje naar Ithaca.

Koenraad Verrycken vertrekt in dit boek van Horkheimer-Adorno’s ...

Scepsis over de vooruitgang maakt zich meester van Europa. Die attitude spruit voort uit een ontgoocheling: de ene vrije en vredevolle wereldorde waarop velen hoopten na het einde van de Koude Oorlog kwam er niet. Na de vele crisissen, bedreigingen en conflicten die Europa de afgelopen decennia heeft doorgemaakt, is het Europese gemoed diep geschokt.

Dit boek belicht hoe zowel optimisme en pessimisme als progressivisme en conservatisme van oudsher deel uitmaken van het Europese denken en voel...

Over religie doen nogal wat clichés de ronde. Velen zijn van oordeel dat religie en wetenschap elkaar uitsluiten. Lange tijd meende men dat naarmate het wetenschappelijk wereldbeeld doordringt, de religieuze beleving van de werkelijkheid vanzelf zou verdwijnen. Niets is minder waar. De onwetendheid waar het in religie ten diepste om gaat, resulteert in onmacht en vijandigheid. Maar ook vanuit religieuze hoek blijkt onbegrip en wantrouwen te heersen ten aanzien van wetenschap en vooruitgang.

...

Wat hebben Athene en Jeruzalem met elkaar te maken, vroeg de christelijke theoloog Tertullianus zich in het begin van de derde eeuw af. Athene stond daarbij voor het rationele denken van de Grieken, Jeruzalem voor het christelijke geloof. Vandaag tekent zich opnieuw een botsing af tussen de Atheense filosofische en wetenschappelijke erfenis van Europa en een fanatiek religieus monotheïsme dat pretendeert een heilige, boven alle denken verheven waarheid over mens en wereld te bezitten. De har...