Het Amsterdamse fysisch lab AMOLF staat al 75 jaar aan de top van de internationale wetenschap. Jaap Kistemaker, pionier in uraniumverrijking, richtte AMOLF in 1949 op en bleef directeur tot 1981. ‘Als de koffie maar goed is’ was zijn understatement over het uitzonderlijke ‘wij-gevoel’ dat heerste op AMOLF, hét magische element dat de instelling tot zo’n succes maakte en blijft maken.

Frans W. Saris begon in 1964 als student-assistent op AMOLF, was van 1986 tot 1996 directeur en d...

Dit boek stelt de emanciperende functie van cultuur centraal. Aan de hand van concrete, vaak onderbelichte casussen uit de literatuur en kunst van de lage landen worden lijnen getrokken tussen het door de Verlichting geïnspireerde sociabiliteitsideaal en meer hedendaagse vormen van publieksparticipatie. Daarbij komen verschillende vragen aan de orde. Welke rol speelden kunstuitingen en vormen van cultuurparticipatie toen en nu in emancipatiebewegingen (vrouwen, arbeiders en minderheden, al d...

De Assassijnen staan in ons collectief cultureel geheugen gekerfd als een mysterieuze, religieuze organisatie met wortels in de Islam, die bekend staat als hofleverancier van door drugs gehersenspoelde sluipmoordenaars. Deze assassins hebben hun plek in boeken als Angels and Demons van Dan Brown, video game series als Assassin’s Creed en films als The Prince of Persia. Maar wie verder zoekt in hun geschiedenis vindt ook Nietzsche, Marco Polo en Richard Leeuwenhart terug. Deze Assassijnen ga...

De Europese natiestaten spruiten voort uit een combinatie van bewustwording en mythevorming. Leerssen overschouwt bronnen uit vele landen en meerdere eeuwen om de culturele wortels van het nationalisme in kaart te brengen: van middeleeuwse etnische vooroordelen tot het Romantische geloof aan de 'volksaard'. De Europese uitwisseling van ideeën over nationaliteit, vaak verwoord in literaire teksten, heeft gedurende de laatste eeuwen geresulteerd in een grote herverkaveling van de Europese land...

Het 'Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis' publiceert Nederlands- en Engelstalige artikelen op het gebied van de boekgeschiedenis van de Lage Landen.

Dit nummer van het Jaarboek bevat een thema-dossier over Onderwijs en Pedagogiek. Elise Watson neemt de lezer mee de zeventiende-eeuwse katholieke schoolboeken en catechismussen in. De protestantse catechismussen uit dezelfde periode staan centraal in het artikel van Gunilla Eschenbach. Ook de bijdrage van Arthur der Weduwen handelt over ...

Dit boek bespreekt wat vijf homoseksuelen in negentiende-eeuwse medische tijdschriften, op verzoek van artsen die geïnteresseerd waren in 'contrair sexualen', schreven over hun leven en liefdesverlangens, waarbij duidelijk wordt dat zij hun anders-zijn niet goed begrepen maar er zeker van waren geen zondaar te zijn.

Vol zelfvertrouwen schrijft een arts in 1870 aan De Geneeskundige Courant dat zijn liefde voor mannen geen ziekte is zoals de krant had beweerd. Wat dan wel? Daar breekt hij zich...

Het Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis publiceert Nederlands- en Engelstalige wetenschappelijke artikelen op het gebied van de boekgeschiedenis van de Lage Landen in alle perioden. Elke editie bestaat uit een thema-dossier en een selectie aan andere artikelen. Het thema-dossier van het 31e Jaarboek (2024) is gewijd aan artikelen over ophef in de Nederlandse boekgeschiedenis. Aan bod komen voorbeelden van boeken van de late middeleeuwen tot nu die ophef veroorzaakten; controversiële a...

Over de Latijnse taal en haar betekenis voor de cultuur en geschiedenis van EuropaVertaald door Harm en Akke PinksterIn het antieke Rome was het Latijn een gesproken en geschreven taal. Als geschreven taal bleef het Latijn in gebruik tot lang na de val van het Romeinse Rijk. Gaandeweg verdween het Latijn als moedertaal en werd in die functie opgevolgd door zijn Romaanse dochtertalen. Als internationale taal en taal van de wetenschap bloeide het Latijn tot voor een paar eeuwen in heel Europa.I...

Some multiple-used city churches are neither fully in use by a faith community nor fully allocated to new forms of use, but are shared by both a (protestant) faith community and secular users. By sharing the church building, the diverse users and communities get in touch with each other. Eventual (slight) offenses between them can often be traced back to their respective relationships with the church building. Each church building has a specific history of the use of the building, its own arc...

Al vroeg in de achttiende eeuw omschreven Europese denkers het tijdvak waarin zij leefden als verlicht. Het besef onderdeel te zijn van een ontwikkelde, beschaafde en commerciële periode schiep een nieuwe verhouding tot het verleden. Veel geschiedschrijvers schreven een historisch verhaal van vooruitgang – van de klassieke oudheid via de barbaarse middeleeuwen naar het moderne Europese statensysteem – om deze verlichte eeuw te verklaren. Hoewel dit fungeerde als een gedeeld Europees verl...