VAN ZWARTE KLAAS TOT SINTERKLAAS

Wanneer de winterse nachten lang en donker worden, verschijnen in Europa (en elders)

twee gemaskerde gestaltes: een witte kindervriend met een mijter en zijn begeleider met een

zwart gezicht: in de Lage Landen Sinterklaas en Zwarte Piet geheten.

Wat is hun betekenis? Waar komen ze vandaan? Creëerde de Amsterdamse schrijver Jan

Schenkman deze figuren in 1850 of bestonden er voordien al Klazen, met of zonder zwart

gezicht. Sinds wanneer bestaan deze? Zoeken we ...

‘Artis-hoogleraar’ Erik A. de Jong kreeg tijdens zijn professoraat aan de Universiteit van Amsterdam landelijke bekendheid door zijn inzet voor de Amsterdamse dierentuin. De Jong bekleedde de functie van bijzonder hoogleraar aan de leerstoel Cultuur, Landschap en Natuur elf jaar lang, met grote toewijding. De relatie tussen cultuur en natuur, de positie van de mens in de natuur en de betekenis van tuin, park, landschap en groen erfgoed vormde de rode draad in zijn onderwijs en onderzoek.

Als adviseur leverde hij een essentiële bijdrage aan de transformatie van Artis in de afgelopen jaren. Hij vergrootte de aandacht en waardering voor dit erfgoed met zijn belangrijke 19de-eeuwse gebouwen, planten, bomen en tuinen in combinatie met de natuur- en kunsthistorische collecti...

De Jezusbeweging, zoals die ontstond in het begin van onze jaartelling, was in diepste wezen gnostisch van aard. Het vertoont sterke verwantschap met de andere Mysterietradities in het toenmalige Midden-Oosten, in het bijzonder met de cultus van de Egyptische godin Isis.

In haar doorwrochte studie Het Evangelie van Isis werpt Lauri Fransen nieuw licht op de geschiedenis van de vroege Moederculturen en het ontstaan van het patriarchaat. Dit had grote invloed op de verhoudingen tussen vrouwen e...

Deze jaargang bevat de genealogieën van de families Buma/Van Haersma Buma/Hopperus Buma, D'Engelbronner, Knoop, Kock, De Kuyper, Loeff, Van der Mandele, Van de Mortel, Schermer/Schermer Voest, Vriesendorp.

Op 31 december 1853 nodigde de Britse kunstenaar en natuurhistoricus Benjamin Waterhouse Hawkins een select kransje wetenschappers, journalisten en zakenlui uit voor een diner. Het zou echter niet zomaar een diner worden: het etentje vond plaats in de gietvorm van een iguanodon in het Londense Crystal Palace. Het diner in de dinosaurus werd een daverend succes en ontketende een ware dinomanie. Onze hedendaagse fascinatie voor dinosauriërs gaat voor een groot stuk terug op dat etentje in 1853.

Cultuurgeschiedenis is al lang niet meer alleen de geschiedenis van kunst en literatuur. In Het diner in de dinosaurus maakt de lezer in 52 korte bijdragen kennis met ongewone feiten en wetenswaardigheden uit de nieuwe cultuurgeschiedenis. Guillotinekapsels, gemeentefusies, een kleine geschiedenis van het gefakete orgasme en de wetenschapper die nee zei tegen Mussolini, de verhalen maken het boek even divers als verrassend. De auteurs brengen zo een onmisbaar perspectief op talloze actuele debatten, of die nu gaan over de plaats van standbeelden of over de rol van wetenschappers in de samenleving...

De Stichting Edwina van Heek heeft tot doel het in standhouden van cultureel erfgoed en waardevolle natuurgebieden in Twente. Deze grande dame is al vijfenzeventig jaar trouw aan haar doelstellingen en sterk verweven met het Twentse land. Zij beheert twee landgoederen, Zonnebeek bij Enschede en Singraven bij Denekamp. Huis Zonnebeek is het voormalige woonhuis van de textielfabrikant Jan Bernard van Heek (1863-1923) en zijn Amerikaanse vrouw Edwina van Heek-Ewing (1872-1945).

Dit boek kijkt v...

Dit boek bespreekt wat vijf homoseksuelen in negentiende-eeuwse medische tijdschriften, op verzoek van artsen die geïnteresseerd waren in 'contrair sexualen', schreven over hun leven en liefdesverlangens, waarbij duidelijk wordt dat zij hun anders-zijn niet goed begrepen maar er zeker van waren geen zondaar te zijn.

Vol zelfvertrouwen schrijft een arts in 1870 aan De Geneeskundige Courant dat zijn liefde voor mannen geen ziekte is zoals de krant had beweerd. Wat dan wel? Daar breekt hij zich...

Vanouds hebben mensen aandacht geschonken aan uiterlijk, zang en vlucht van vogels en er betekenis aan toegekend. Vogels spelen dan ook een rol in mythen en legenden, in fabels en sprookjes, in religie en folklore, in po e, kunst en muziek. In Op vleugels van de ziel verdiept Ton Lemaire zich in dit culturele veld waarin vogels een leven leiden in de menselijke voorstelling en verbeelding.

Lemaire concentreert zich op een achttal soorten - arend, raaf, zwaan, koekoek, nachtegaal, leeuwerik, kr...

De Europese adel had in de periode 1814-1914 alle tijd en gelegenheid om buitenlandse reizen te ondernemen. Dankzij de opkomst van luxe internationale treinen als de Oriënt Express, weelderige cruiseschepen en exclusieve Grand H tels kon dat comfortabel en in stijl. Men bezocht een Kurort in Duitsland of Frankrijk, een chique badplaats aan de Noordzee, de nog onbedorven Côte d’Azur of ging skiën in de Zwitserse bergen. Ook exotische bestemmingen werden aangedaan zolang de exclusiviteit...

De Rijksuniversiteit Groningen is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog onherkenbaar veranderd. Van een kleine academische gemeenschap groeide de universiteit uit tot een modern bedrijf: ondernemend, marktgericht en internationaal georiënteerd. De verzakelijking, die begon met de oprichting van een Faculteit voor Economische Wetenschappen in 1948, stokte toen studenten en docenten in de jaren zestig en zeventig een ingrijpende democratisering wisten door de voeren. Maar na dit democrati...