Er is sinds de publicatie van de driedelige Geschiedenis van de oude Nederlandse walvisvaart van de Zuid-Afrikaanse economisch historicus C. de Jong (1972, 1978 en 1979) veel verder onderzoek gedaan naar allerlei facetten van het Nederlandse walvisvangst verleden. In masterscripties, proefschriften en in tijdschriftartikelen kwamen nieuwe gegevens aan het licht. Ook is recentelijk over de Nederlandse deelname aan de moderne walvisvangst met de “Willem Barendsz” gepubliceerd waarbij aspect...

De zee is wonderlijk, immens en mysterieus. Spiegelglad of woest, verontrustend en verraderlijk. Door de eeuwen heen is de aantrekkingskracht van zee op de mens ingrijpend groot. De oneindigheid van de zee intrigeert en vandaar dat er spelenderwijs fantastische en bizarre vertellingen over het wel en wee van de oceanen zijn ontstaan. Rondtrekkende vertellers verzinnen vertelsels over oneindige diepten. Zij verhalen onder andere over sirenes wiens liederen zeelieden de dood insturen. Geen wond...

De kerkelijke twist die in 1517 rond de persoon van Maarten Luther uitbrak, heeft Europa kerkelijk, cultureel en politiek ingrijpend veranderd. Wat door Luther bedoeld was als vernieuwing van de theologie en vervolgens als hervorming van de bestaande kerk, werd een kerkscheuring: De Reformatie. Deze maakte in West-Europa een eind aan de godsdienstige alleenheerschappij van de kerk van Rome. Hevig werden aanvankelijk de 'ketters' vervolgd met plakkaten, inquisitie en brandstapels. Er braken v...

In 1609 arriveerde de Engelse ontdekkingsreiziger Henry Hudson met het VOC-schip de Halve Maen bij het eiland Manna Hattan. De Nederlandse kolonisten die na hem kwamen, stichtten er in 1625 in opdracht van de West-Indische Compagnie de stad Nieuw-Amsterdam. Dat werd de hoofdstad van de kolonie Nieuw-Nederland, gelegen in het stroomgebied van de Hudson. Na de verovering van de kolonie door de Engelsen in 1664 werd Nieuw-Amsterdam omgedoopt in New York.

Over de stichting van Nieuw-Amsterdam was ...

Geen enkele periode uit de recente geschiedenis heeft zo'n grote impact op Nederland gehad als die van de Tweede Wereldoorlog. Je bent vóór of na 'de oorlog' geboren en een eerste, tweede, en nu ook derde generatie hoort de verhalen en vertelt ze verder. Maar de tijd schrijdt voort, en er zijn steeds minder ooggetuigen te vinden.

Om de invloed van die oorlog te onderstrepen en om de belangrijkste gebeurtenissen en personen daaruit in één helder en handzaam naslagwerk te bundelen voor de ...

'Canon van Nederland. Het dagelijks leven door de eeuwen heen' biedt een overzicht van vijftig belangrijke historische gebeurtenissen, personen, teksten, kunstwerken en voorwerpen uit de geschiedenis van Nederland. Het laat zien hoe er werd geleefd en gewerkt, liefgehad en oorlog gevoerd. Op een paar duizend vierkante kilometer die wij nu kennen als Nederland, en soms daar ver vandaan, zoals Suriname, de Antillen of Indonesië.

Het verhaal begint bij de eerste jager-verzamelaars in de woeste...

Aan het einde van de 17de eeuw slibde de havenmond van Amsterdam dicht, met als gevolg dat grote schepen hun bestemming niet meer konden bereiken. Dankzij de scheepskameel, een uitvinding van Meeuwis Meindertsz. Bakker, was het vanaf 1691 mogelijk om schepen over de ondiepte Pampus heen te tillen. Bakkers oplossing bestond uit twee houten, met water gevulde pontons, die tegen de flanken van een schip werden bevestigd. Vervolgens werden de twee delen (handmatig) leeggepompt, waardoor het schip...

Sinds de oprichting in 1602 bezat de VOC het octrooi op de reeds bekende zeeroutes naar Azië. Hierdoor was het voor anderen verboden buiten VOC-verband om per schip naar Azië te varen. De Amsterdamse koopman Isaäc le Maire was met ruzie bij de VOC vertrokken en wilde een eigen route naar Azië vinden. Met deze opdracht vertrokken zijn zoon Jacob le Maire en schipper Willem Cornelisz. Schouten op 14 juni 1615 met de schepen Eendracht en Hoorn van de rede van Texel. Ten zuiden van de Straat...

Drie keer maakt Gijsbert Heeck uit Bunschoten als scheepschirurgijn in dienst van de Vereenigde Oostindische Compagnie een reis naar de Oost. Na twee reizen in 1636 en 1641 vestigt hij zich als chirurgijn in zijn geboorteplaats. Zware tegenslagen in zijn persoonlijk leven doen hem besluiten zich weer te melden bij de VOC. In 1654 monstert hij aan op het schip Verenigde Provinciën voor de kamer Zeeland. Joost, zijn negenjarige oudste zoon uit zijn eerste huwelijk, mag met hem mee. Het verslag...

Koning Gorilla of Willem de Goede? De eerstgenoemde bijnaam van Willem III (1817-1890) is bekender. Willems leven werd geteisterd door schandalen. Hij regeerde lang, van 1849-1890. Zijn koningschap is vooral van belang door de periode waarin het viel: een tijd van transformatie naar een samenleving, gekenmerkt door verstedelijking, industrialisering met alle uitwassen van dien en democratisering. En ook van wetenschappelijke en technologische revoluties en conflicten tussen grote, naburige na...