Een vlaag van natte hond wurmt zich door dikke blauwe wierookwolken in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. De penetrante geur van lijken in ontbinding vermengt zich met de parfumwalm van opgetutte kooplui. Aan een van de tientallen zijaltaren rinkelt voor de honderdste keer een bel. Orgelspel en klokkengelui overstemmen de kreet van een marktkramer bij het portaal. In het schemerduister, langs monumentale schilderijen en fluwelen gordijnen, turen heiligen naar de wirwar van kerkgangers. En wat te denke...

Met een fraaie oorkonde en een gevelsteen werd Bertha Margaretha van der Hof-Kooijman na de oorlog gelauwerd als ‘de moeder van het Rotterdams verzet’. In illegale kringen leek de heroïsche reputatie van ‘tante Bertha ’onomstotelijk, vooral omdat in het laatste oorlogsjaar een uiterst gewelddadige knokploeg haar villa aan de Mecklenburglaan als uitvalsbasis voor overvallen en liquidaties gebruikte. Zelfs de plaatselijke autoriteiten roemden haar toewijding aan de illegaliteit. Maar a...

Ooggetuigen van de bevrijding van Bram de Graaf is het verhaal over het laatste oorlogsjaar, door de ogen van tien Nederlanders.

Begin september 1944 is Nederland in afwachting van de bevrijding: de geallieerden staan aan de grens en het Duitse leger lijkt te zijn ingestort. Meer dan honderdduizend Joodse landgenoten zijn gedeporteerd. Honderden burgers zijn door geallieerde ‘vergissingsbombardementen’ om het leven gekomen en duizenden verzetsmensen zijn opgepakt, van wie velen werden omg...

Niet eerder lijkt er zoveel verwarring te zijn geweest over het begrip antisemitisme. Waar ligt de grens tussen kritiek op de staat Israël en discriminatie van Joden?

Beschuldigingen van antisemitisme en van het misbruiken van deze beladen term gaan over en weer. Hoe zijn we in dit conceptuele moeras terechtgekomen, en hoe komen we er weer uit?

Historicus Mark Mazower onderzoekt Jodenhaat door de eeuwen heen en gaat dieper in op de periode na 1945, toen de politiek van de staat Israël en de...

In bijna driekwart eeuw hebben de leden van de Vereeniging van Vrouwelijke Studenten te Leiden gewerkt aan de bloei van het eigen verenigingsleven maar ook leverden zij de nodige strijd om een plek te veroveren in de universitaire wereld. Moeilijke tijden, zoals de sluiting van de Vereeniging tijdens de Tweede Wereldoorlog, werden afgewisseld met gezelligheid en groots gevierde lustra; dat alles tegen de achtergrond van emancipatiedilemma’s zoals studie of trouwen en werken of gezin. Een aa...

Op 19 januari 1942 werd het Nederlandse koopvaardijschip Van Imhoff voor de kust van Sumatra gebombardeerd door een Japans vliegtuig, waarna het in de golven verdween. Aan boord bevonden zich bijna vijfhonderd in Nederlands-Indie woonachtige Duitse mannen die aan het begin van de oorlog door de Nederlandse koloniale overheid waren geïnterneerd. De bewakers en de bemanning van de Van Imhoff brachten zichzelf in veiligheid, zonder zich te bekommeren om de in het ruim opgesloten Duitsers. 4...

In juli 2024 trad Dick Schoof aan als minister-president. Hij volgde Mark Rutte op, die het ambt bijna veertien jaar had bekleed – en vormgegeven. Onmiskenbaar heeft het premierschap in die jaren veranderingen ondergaan, niet het minst onder invloed van internationale ontwikkelingen. Als vertegenwoordiger van Nederland in de Europese Raad opereert de minister-president op gelijkwaardig niveau met staatshoofden en regeringsleiders van onder andere Duitsland en Frankrijk; en ook in eigen ...

Atlas van een spoorlijn voor ambtenaren en badgasten.

Het jaar 1908 vormt een mijlpaal in de geschiedenis van de spoorwegen in Nederland. Na een lange en rumoerige voorbereidingstijd werd door de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij de reizigersdienst begonnen op de eerste geëlektrificeerde spoorlijn in Nederland, die van Rotterdam Hofplein naar Den Haag HS en Scheveningen Kurhaus.

Alle begin is moeilijk, en dat gold ook voor de ZHESM, maar uiteindelijk werd het toch duidelijk ...

Jaren geleden vond documentairemaker Willy Lindwer bij het oud papier een bundel met tweehonderd brieven, die afkomstig bleken van vervolgde Joden uit Duitsland, Oostenrijk en Tsjechoslowakije. Ze smeekten de Joodse gemeente in Amsterdam massaal om ze een uitweg te bieden, maar die kon niets voor ze betekenen. De landsgrenzen sloten zich eind jaren dertig meer en meer voor de Joden van Europa. De brieven schetsen een hartverscheurend beeld van hun levensbedreigende omstandigheden.

Historica ...