De Selfkant en de Voerstreek spreken tot de verbeelding van menige Limburger. Geschetst wordt hier hoe moeilijk het is om vandaag de dag voor de dialecten, die hier als vanouds gesproken worden, om te overleven. Dat geldt voor de Platdietse streek (Frans Limburg), als in de Selfkant (Duits Limburg) en ook voor Nederlands Limburg. Verstaan worden de dialecten door de jongeren (onder de 30 jaar) nog wel, maar spreken doen ze het niet meer. Dit verschijnsel kenmerkt het gehele gebied.

In dit boe...

We beginnen met het feit dat de zogenaamde Hollanders respect tonen voor mensen uit Limburg die Limburgs praten. Ze vinden dan dat deze ‘roots’ hebben, iets dat ze zelf niet (meer) hebben en daar zijn ze jaloers op. Het verschaft een zekere identiteit. Limbo-Nederlands vinden ze belachelijk, dat is gewoon een afwijkende vorm van Nederlands.

Kijken we echter vanuit Limburg naar het Limburgs dan wordt dit als dom, achterlijk en middeleeuws gezien. Iets waar je zo snel mogelijk vanaf moet ge...

‘Ingeslapen door de tijd en nooit wat verandert. Een dorp, een verzameling boerenhuizen rond de kerk, een herberg, een molen, een brouwerij, misschien een schooltje, wat bongerden en moestuinen met rond daarom het open veld, aangeduid als gewanden. Wat kitscherige huizen rond een historische kern. Omgeven met de ongecultiveerde grond, begroeid met hout en heide te midden waarvan hier en daar wat geïsoleerde ontginningen, een kamp genaamd. Verderop akkers met een Gewann-verkaveling.’ Zo m...

De opstand van het platteland

Als we niet snel ingrijpen, loopt het platteland leeg. Want een dorp zonder dokter, school of bushalte is ten dode opgeschreven. Alleen als de leefbaarheid van het platteland is gewaarborgd, kan het voortbestaan.

Dat betoogt Derk Jan Eppink in dit essay. Het is een must-read voor iedere politicus, bestuurder en betrokken burger.

De auteur schetst een beeld van de cultuurhistorische ontginningsgeschiedenis op en rond het plateau van de Graetheide, het zogenaamde Land van Zwentibold, aan de hand van veldnamen en toponiemen uit 1820. De lokalisering van de veldnamen is te vinden aan de hand van: https://aezel.eu/ontdekken/geografie/minuutplans-toponiemen. Deze publicatie is tot stand gekomen in samenwerking met het AEZEL-project. Er zijn ongeveer 5000 veldnamen geduid en vele (toponymische)bronnen gebruikt, met als bela...

In 1624 dient de bosmeester van Gelre, Daniel 't Zas, een verzoek in om een heideveld bij Bennekom voor zichzelf te mogen gebruiken. Bennekomse boeren zijn het hier niet mee eens en maken bezwaar. Het is een fijn veld dichtbij het dorp, wat ze intensief gebruiken voor hun schapen. Maar ook halen ze het liefst heideplaggen van dit veld voor in hun potstal. 't Zas krijgt toch toestemming het veld te gebruiken mits hij voldoende afstand houdt van de openbare weg.

Acht jaar later dient hij weer ...

Reinoud en Elian doen een cultureel antropologisch veldwerk met het doel het schrijven van een dissertatie over de nog oorspronkelijke inheemse Wawai-stam in zuidelijk Guyana. Dit wordt het Tigri-gebied genoemd.

Dit gebied ligt tussen de rivieren de Nieuwe Rivier of Boven-Corantijn en de Coeroeni/Koetari dat door Guyana en Suriname wordt betwist. In 1969 werden Surinaamse werklieden door Guyana uit het gebied verdreven. Toen de Nederlandse regering weigerde de TRIS in te zetten, stuurde Surin...

Legendarisch is het verhaal van Mevis (Barthelomeus) Offermans, die tijdens de territie (bang making) van de tortuur alle bendeleden verklikte. Offermans: ‘Kort voor middernacht tussen 4 en 5 april 1750 klonk in het Stammenderbos bij kasteel Terborgh, een geluid dat de dapperste de haren te berge kon doen rijzen: er werd op een fluit een bekend wijsje gespeeld. Het diepe, donkere bos kwam tot leven. Vage schimmen kwamen uit alle richtingen op het geluid af dat vanuit de ‘Vossekoel’ klon...

De meeste Zuid-Limburgers hebben, in vroegere jaren, in kleine, gesloten boerengemeenschappen geleefd. Hun hoeves, boerderijen en vakwerkhuisjes lagen verspreid in het zicht van de kerk. Menigeen werd er gedoopt, getrouwd en begraven voor hetzelfde altaar. Vaak stond er aan de rand van het dorp een kasteel of een herenboerderij. De keuterboeren bewerkten hun eigen lapje grond, pachten een paar hectaren van de grootgrondbezitter of werkten als dagloner op het land van de edelman. Bijna elk dor...