‘Lof der Zotheid toont de veranderlijkheid van waarden in een samenleving, die voor mensen vaak vast en onwrikbaar lijken, maar dwaas en onlogisch worden als je ze eens vanuit een ander perspectief durft te bekijken.’ – Ronald van Raak

Lof der Zotheid werd in 1509 geschreven en sindsdien is het onverminderd populair gebleven. Het tekent een onvergetelijk portret van de mensheid, via een lofrede van de godin Zotheid op zichzelf.

Deze vertaling is gebaseerd op de...

Sushi, manga, karaoke, judoscholen en Toyota’s: Japan is niet meer weg te denken uit het Nederlandse straatbeeld. Ondertussen genieten we in musea van verfijnde blokdrukkunst uit Tokyo en liggen de boekhandels vol vertaalde literatuur uit het ‘land van de rijzende zon’. Toch zullen weinig mensen een antwoord hebben op deze vraag: ‘Hoe denkt een Japanner?’

Japanse filosofie vult de leemte in onze kennis op. In dit overzicht staan de drie grote premoderne denktradi...

Deze twee vroege teksten vormen de kiem waaruit Nietzsches hele oeuvre zich ontwikkelde.

In De filosofie in het tragische tijdperk van de Grieken stelt Nietzsche Heraclitus’ leer van het worden (‘We stappen niet tweemaal in dezelfde rivier’) tegenover Parmenides’ leer van het zijn. Hij legt hij uit dat wording mogelijk is dankzij de strijd tussen onverzoenlijke tegenstellingen als man-vrouw, hitte-kou, zomer-winter, wit-zwart. Deze ‘eenheid van tegendelen’ is kenmerkend voor Hera...

Waarom iedereen denkt objectief en rechtvaardig te zijn, maar niemand dat werkelijk is.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat we impliciet bevooroordeeld zijn. Blijkbaar kunnen we iemand onrechtvaardig behandelen zonder dat we dat willen, en zelfs zonder dat we het doorhebben. Onbewust maken we onderscheid tussen personen op basis van hun geslacht, huidskleur, lichaamsgewicht, seksuele oriëntatie of leeftijd. Hoe is dat mogelijk? Hoe kan ons zelfbeeld zo afwijken van ons gedrag?

Onderzoek...

In deze nieuwe, vloeiende vertaling blijken de geheimzinnige teksten van Heraclitus tijdloos te zijn.

De nagelaten teksten van Heraclitus zijn gekerfd in het marmer van de zesde eeuw voor Christus, maar ze gaan ook over ons, hier en nu. Ze tonen ons een spiegel waarin we herkennen wat het is om een mens te zijn, op zoek naar houvast, waarheid, onszelf, een inzicht in het juiste handelen en het begrip van de vrijheid en de onvrijheid van het bestaan.

Heraclitus’ optimistische antropologie d...

In dit prikkelende essay over publieke waarden gaat Ronald van Raak te rade bij de grootste filosofen uit de Nederlandse geschiedenis.

Erasmus en Spinoza zijn filosofen die in ons land lang werden gehaat, om vervolgens te worden vereerd. Denkers die in weinig opzichten met elkaar te vergelijken zijn, maar toch beiden symbolen werden van vrijheid en tolerantie. Erasmus hield tijdgenoten een morele spiegel voor in zijn Lof der Zotheid (1511). Spinoza beschreef in zijn Ethica (1677) een uitdagen...

Er zijn groeiende zorgen over de risico’s van digitalisering, en daarom probeert de eu digitaal soeverein te worden. In Atlas van de digitale wereld brengt Haroon Sheikh in kaart hoe Nederland en de eu er in dit opzicht voorstaan.

Om de digitale wereld helder voor ogen te krijgen, introduceert Sheikh het verticale model van de ‘stack’. Deze benadering, die het mogelijk maakt om de verschillende lagen van de digitale wereld te analyseren, laat zien hoe revolutionair di...

Verkenningen van een nieuw tijdperk, waarin natuur, mens en techniek in een existentiële dans verstrengeld zijn geraakt.

Het leven is onlosmakelijk verbonden met competitie, strijd en vernietiging, maar minstens zo belangrijk is symbiose: het samenleven en samenwerken van mensen, andere levensvormen en technische artefacten. Aan de hand van vele prikkelende voorbeelden, van bacteriën die samen met de mens nieuwe, polygenome organismen vormen tot het versmelten van mensenbreinen en digitale ...

Meer dan ooit is er behoefte aan maatschappelijke en culturele duiding vanuit de geesteswetenschappen.

De geesteswetenschappen staan volop in de belangstelling. Werd vroeger hun wetenschappelijkheid nog weleens ter discussie gesteld, tegenwoordig is er een groeiende behoefte aan interdisciplinaire samenwerking. Vraagstukken rondom AI, globalisering en de klimaatcrisis vragen niet alleen om onderzoek uit de bèta-disciplines, maar evenzeer om een maatschappelijke en culturele duiding. Tegelijk...

Worden wij de eerste soort op aarde die zijn eigen evolutionaire opvolger gaat scheppen?

Recente ontwikkelingen in de biotechnologie, neurowetenschappen en robotica hebben een diepe impact op ons zelfbegrip en dagelijks leven. Wat te denken van genetisch gemodificeerde baby’s? Of van dwarslaesiepatiënten die een computer kunnen aansturen met hun gedachten? Of van androïde robots die werken als prostituees, zoals in de sciencefictionserie Real Humans? Wie we zijn en wat ...