In de late middeleeuwen (1000-1500) trokken miljoenen Europeanen als pelgrim naar heilige plaatsen. Bij het graf van een heilige baden zij om vergeving van hun zonden, om gezondheid, om voorspoed of om nakomelingen, om daarna gereinigd en gesterkt weer huiswaarts te keren. Dit romantische beeld van de middeleeuwse bedevaart bestaat zelfs nu nog, maar is verre van reëel.De middeleeuwse bedevaart is een ongelooflijk complex verschijnsel, alleen al de motieven om een bedevaart te ondernemen war...

Manuel Chrysoloras schrijft in 1411 uit Rome een lange brief aan zijn vriend, de Byzantijnse keizer Manuel II Palaeologus. Daarin vergelijkt hij het 'Oude Rome' met zijn thuishaven Constantinopel, het 'Nieuwe Rome'. Een politiek gevoelige vergelijking in die tijd! Constantinopel en Rome stonden voor twee verschillende, soms zelfs vijandige wereldbeelden: orthodoxie versus katholicisme, Patriarch versus Paus, Grieks versus Latijn, Oost versus West. Maar Chrysoloras dicht de kloof door tot wede...

In oktober 1347 arriveerden Genuese schepen op Sicilië. De schepen kwamen uit De Krim en tijdens de tocht was een groot deel van de bemanning en de passagiers slachtoffer geworden van een dodelijke ziekte: de pest. Via het Middellandse Zeegebied bestormde de pest, later ook de Zwarte Dood genoemd, het Europese continent om in minder dan vijf jaar een derde tot de helft van de bevolking weg te vagen.

Niemand was veilig voor deze ziekte, ongeacht maatschappelijke positie of genomen voorzorgsm...