De vader van Marja Vuijsje, Nathan Vuijsje, overleefde Auschwitz omdat hij zo mooi trombone kon spelen. Na de bevrijding bleef hij vertellen over dat ‘rotkamp’ – dag in dag uit, jaar in jaar uit. Maar over zijn ouders, zijn broer en zijn zus zweeg hij liever.

Marja Vuijsje verdiepte zich in het achtkoppige Amsterdamse bakkersgezin waarin haar vader opgroeide. Voor de oorlog verhuisde de familie van het armoedigste deel van de Jodenhoek naar de overwegend sociaaldemocratische Transvaalbu...

Al jaren reist Marja Vuijsje naar Iran en bezoekt er vrienden. In Volgend jaar in Teheran verweeft ze reisverslag, geschiedschrijving en persoonlijke bespiegeling. Vuijsje raakt gefascineerd door de dertiende-eeuwse Perzische dichter Saadi. Haar Iraanse intimi citeren graag zijn beroemde gedicht ‘Bani adam’, dat ons wijst op de eenheid van alle mensen. Hun kinderen halen soms cynisch de schouders op bij het gemoraliseer van de oude dichter. Reizend door het mooie en complexe land is het b...

Het idee van ‘Oude dozen’ is ontstaan toen het Marja Vuijsje begon op te vallen hoe vaak ze afgedankte feministische boeken in oude dozen langs de weg zag staan. Die afgedankte boeken zijn bijvoorbeeld ‘De tweede sekse’ van Simone de Beauvoir, en ‘De schaamte voorbij’ van Anja Meulenbelt. Achter die boeken doemt de cultuur op van jongeren die vonden dat alles anders moest. Een deel van de naoorlogse generatie wilde af van de braafheid van hun vaders en moeders. Ze vormden een tege...

‘Met niets en niemand ben ik zo vaak op de foto gezet als met de eenden bij de grote vijver in het Oosterpark. Dikke stapels zwart-witkiekjes met van die ouderwetse kartelrandjes zijn er met mij als klein meisje voor, naast en tussen de vogels waaraan ik mijn hart had verpand.’

Zo opent het titelverhaal ‘Een eend op zolder’ – Marja Vuijsjes fascinatie voor vogels is er al van jongs af aan. In de afgelopen jaren schreef ze diverse literaire non-fictieverhalen met vogels in de hoofdr...

‘Een ontaarde moeder, een koolviswijf, een praktiserend nudist’ – zo typeerde Joke Smit zichzelf in een van haar boeken. Ze maakte zich al los van het geloof van haar ouders toen dat nog niet in de mode was. Ze had al een vrij huwelijk toen de seksuele revolutie nog niet in zicht was. En ze combineerde het moederschap met een volledige baan toen werken voor getrouwde vrouwen nog als taboe werd beschouwd.

In 1967 werd ze beroemd met ‘Het onbehagen bij de vrouw’. Dat artikel, waarin z...