Groepen beledigen? Zo maar ‘alles’ doen ‘wat God verboden heeft’? Politici bedreigen per anonieme tweet? Met tractoren het verkeer verstoren? Homo’s in elkaar slaan? Regenboogvlag¬gen verbranden? Gender-neutrale toiletten voorschrijven? Racistische taal uitslaan? Kerkklokken luiden op zondagmorgen? Niet-gevaccineerden uitsluiten van cafébezoek?

Waar in 2001 een nog zeker onbehagen met een ‘leeg’ Nederlands tolerantiebegrip mede de aanleiding vormde voor de bundel De lege toler...

De essentie van de democratie schuilt in haar maatschappelijke betekenis: naast een stelsel van rechten om iedereen een stem te geven, is zij een vorm van beschaving die het mogelijk maakt fatsoenlijk met elkaar om te gaan. Verschijnselen van verval worden soms met een klap zichtbaar, zoals met de verkiezing van Donald Trump, maar soms zijn de krachten die de democratie bedreigen als een reukloos gifgas dat van onder de deur komt.

De ontmanteling van de democratie gaat in op de ideologische a...