De criminaliteitscijfers schoten tijdens de Tweede Wereldoorlog omhoog, vooral voor diefstal en vermogensdelicten. Niet alleen mensen met een vooroorlogs strafblad maakten zich hieraan schuldig, ook voorheen 'nette' burgers. Sommigen voelden zich door de bezettingsomstandigheden gedwongen om te stelen, anderen maakten misbruik van de situatie.

Hoe rechtvaardigden verdachten hun misdrijven voor zichzelf en voor anderen? Beschouwden ze diefstal tijdens de bezetting überhaupt nog als misdrijf? ...

Tijdens de bezettingsjaren ging het dagelijks werk van de meeste gezagsdragers door. De veldwachter deed zijn ronde, burgemeester en wethouders bespraken bouwaanvragen en de rechter veroordeelde fietsendieven. Met dit verschil dat de oorlog hun werkzaamheden en besluiten plots politiek maakte.

Bestuurders stonden daardoor vaak voor grote dilemma’s. Doorwerken en accommoderen met de Duitse bezetter? Of verzet plegen met gevaar voor eigen leven? Het bijltje erbij neer gooien betekende vermoed...