De foto van oom Kees stond op de schoorsteenmantel bij mijn opa en oma in Groningen, waar we elke kerst gingen logeren. De donkere ogen van Kees keken mij niet aan. Ze konden me dus niet volgen in het nameloos verwijt dat de oorlog zinloos was geweest. De fotograaf had kennelijk verzuimd Kees te vragen naar het vogeltje te kijken. Dat was maar beter ook, want zoiets draaide altijd uit op een onvermijdelijke teleurstelling. Er zat geen vogeltje in, wist ik als kind al.

Herman Smith vertelt in...