In dit boek staan de debatten rondom de 'literaire canon' centraal die in Nederland sinds het begin van de negentiende eeuw tot en met de canoncommissie-Van Oostrom zijn gevoerd. Die discussies zijn vaak bijzonder verhit. De canon wordt namelijk steeds weer gebruikt om te reflecteren op de vraag wie 'wij' zijn, wat onze gemeenschappelijke kenmerken zijn – of waarom het juist zo ontbreekt aan gemeenschappelijke kenmerken. Ook de rol die het onderwijs hierin zou moeten spelen, is een steeds te...

Gedurende de hele zestiende eeuw was de spanning op religieus gebied te snijden. Overal maakten 'hervormers' zich los van de (rooms-katholieke) moederkerk en braken opstandjes uit. Aan Amersfoort lijken deze woelingen voorbij te zijn gegaan, als we tenminste mogen afgaan op het dagboek dat een van de burgemeesters gedurende zijn ambtsperiode (25 januari 1555 tot 1 februari 1556) bijhield. Slechts één keer heeft Cornelis Volckenszoon het over 'verboden en verdachte boeken, zoals een psalmboe...

De preek is een belangrijk genre in de Middelnederlandse literatuur en kan wat betreft omvang en gevarieerdheid de vergelijking met de middeleeuwse preekliteratuur in andere volkstalen goed doorstaan. Naar verhouding is er echter weinig onderzoek naar verricht. Deze bundel is bedoel als nadere kennismaking met de Middelnederlandse preek. Het inleidende overzichtartikel bespreekt de Middelnederlandse preek als een religieus tekstgenre dat tot op zekere hoogte aan andere wetten gehoorzaamt dan ...

De Amsterdamse Stadsbank van Lening, ook bekend als de Lommerd, bevindt zich nog steeds op dezelfde plek als waar zijn geschiedenis in 1614 begon. De bank, die van stadswege tegen onderpand en een bepaalde rente geldkrediet verstrekte, was en is gevestigd in drie monumentale panden: een turfpakhuis uit 1550, een in 1616 verbouwd restant van een middeleeuws klooster en een in 1667 gereedgekomen monumentaal gebouw. In de bijna vier eeuwen van zijn bestaan is de dagelijkse praktijk van de Stadsb...

Theodoor Weustenraad was een kind van de Revolutie: hij was gegrepen door de idealen van vrijheid en gelijkheid en kende de onvrede van de romanticus die droomt van een nieuwe aarde. Zijn leermeester aan de Luikse universiteit, Johannes Kinker, scherpte zijn kritische blik. In Maastricht werd Weustenraad redacteur van het dagblad L'Éclaireur, waarin hij de politiek van Willem I bestreed. In 1830 uitgeweken naar België raakte hij in de ban van het Saint-Simonisme, het 'nieuwe christendom'. H...

In dit derde JAARBOEK KASTEEL KEUKENHOF wordt aandacht besteed aan verschillende aspecten van de geschiedenis van landgoed en kasteel. Het eerste artikel beschrijft de grandioze schilderijencollectie die de toenmalige eigenaren tussen 1847 en 1900 opbouwden, met werken van Nederlandse meesters en van Caspar Wolf, de Zwitserse schilder van Alpenlandschappen. Na de Tweede Wereldoorlog kwam een einde aan dit unieke kunstpatrimonium. Het tweede artikel gaat over de geschiedenis van Santvliet, dat...

In de eeuwenlange strijd van onze voorouders tegen het water geldt het droogleggen van de grote Noord-Hollandse meren in de zeventiende eeuw nog altijd als een verbluffend staaltje van technisch vakmanschap en gedurfd ondernemerschap. Deze prestatie wordt doorgaans in verband gebracht met de VOC-mentaliteit van de toenmalige kooplieden die juist in die jaren dankzij een snel uitdijend handelsnetwerk veel kapitaal hadden vergaard. In Lofwaerdighe dijckagies en miserabele polders staan de koste...

Joast Hiddes Halbertsma (1789-1869), taalgeleerde, Fries schrijver en doopsgezind dominee in Deventer, onderhield contacten met een groot aantal andere geleerden in Europa. In zijn correspondentie wordt de stand van zaken met betrekking tot het taalonderzoek uitgewisseld. Halbertsma stond kritisch tegenover de moderne taalwetenschappelijke methode, die vooral in Duitsland werd ontwikkeld. En hij was niet de enige, zo wordt duidelijk uit de overgeleverde brieven. Deze kritiek had een wetenscha...

Het middeleeuwse Friesland telde meer dan vijfhonderd 'stinzen', verdedigbare stenen huizen. Ze waren zowel op het platteland als in de steden te vinden. Friesland kende geen centraal gezag en de Friese samenleving kan getypeerd worden als een 'vetemaatschappij'. Iedere adellijke familie was genoodzaakt tenminste

Aucassin en Nicolette (geschreven omstreeks 1200) is een unieke tekst in de Franse literatuur van de Middeleeuwen. Het is het enige voorbeeld dat wij kennen van een 'chantefable', een genre waarin afwisselend verzen en proza worden gebruikt. De anonieme auteur presenteert ons de geschiedenis van een verliefd stel dat vele moeilijkheden moet overwinnen om te kunnen trouwen. Dat lijkt een banaal gegeven, ware het niet dat Aucassin en Nicolette een parodie is op verschillende literaire genres va...