Vanaf de zomer van 1942 werden joden bijeengebracht in de Hollandsche Schouwburg aan de Amsterdamse Plantage Middenlaan, om van daaruit gedeporteerd te worden. Omdat de schouwburg erg vol was, werden kinderen tot 14 jaar ondergebracht in een bestaande crèche aan de overkant. Vlak onder de ogen van de Duitsers slaagden verzetsmensen erin om zo'n 500 kinderen administratief en fysiek te laten 'verdwijnen'. Ze werden, met toestemming van hun ouders, de crèche uit gesmokkeld en ondergebracht bi...

Dit jaar bestaat het stadsrecht van Bolsward 550 jaar. In 1455 werden in een 'stadboek' meer dan honderd keuren opgetekend die betrekking hebben op vrijwel alle facetten van de stedelijke samenleving: van voorschriften voor de verkiezing van schepenen tot maatregelen tegen het dobbelspel. Hiermee maakte Bolsward zich definitief los van het platteland en werd een autonome stad. Vincent Robijn beschrijft het ontstaan en het karakter van het stadsrecht van Bolsward. Hij analyseert de invloed van...

Binnen het Hoogheemraadschap van Rijnland is eeuwenlang turf gewonnen. Ondanks het feit dat de overheid door regelgeving probeerde de schade voor het land zoveel mogelijk te beperken, leidde de turfwinning in de loop van de zeventiende eeuw tot grote waterstaatkundige problemen. In 1680 voerde Rijnland een nieuw reglement in: stuivergeld werd geheven en nieuwe consenten werden alleen nog verleend op voorwaarde van droogmaking van de waterplas die zou ontstaan. De voorheen versnipperde turfwin...

Vijftig jaar geleden trokken de eerste bewoners van de Amsterdamse tuinstad Slotervaart in hun huizen. Ter gelegenheid van dit jubileum verschijnt De stad is nooit af. Historica Maili Blauw beschrijft daarin de ruimtelijke ontwikkeling van het tegenwoordige stadsdeel Slotervaart. De nadruk ligt op de oude uitbreidingsgebieden Slotervaart, Overtoomse Veld en Westlandgracht. De plannen hiervoor werden in de jaren vijftig ontwikkeld en uitgevoerd, als uitwerking van het Algemeen Uitbreidingsplan...

De laatste jaren is er een toenemende belangstelling voor wat wel is genoemd de vroege Nederlandse Verlichting. De aanzet daartoe werd echter al vijftig jaar geleden gegeven door de historica Caroline Louise Thijssen-Schoute in haar magnum opus Nederlands Cartesianisme (1954) over de vroege verspreiding van de ideeën van René Descartes in de Nederlandse Republiek. De bijdragen in Leven na Descartes bouwen op haar pionierswerk voort. Centraal staat de invloed van het cartesiaans en spinozist...

De veertiende-eeuwse allegorische trilogie Pèlerinage de vie humaine - Pèlerinage de l'âme - Pèlerinage de Jhesus-Christ van de cisterziënzermonnik Guillaume de Digulleville is in diverse talen vertaald, in z'n geheel en gedeeltelijk. Het eerste deel vormt een beschouwing over het menselijk leven als pelgrimsreis naar het hemels Jeruzalem. Op zijn weg wordt de mens verlokt en aangevallen door diverse zonden, maar uiteindelijk bereikt hij zijn doel door een deugdzaam en berouwvol leven. I...

Ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. W.J. van der Dussen als hoogleraar cultuurgeschiedenis en filosofie aan de Open Universiteit Nederlanden zijn in deze bundel verspreide opstellen van zijn hand opgenomen. De bijdragen hebben betrekking op de filosofie, de geschiedenis en geschiedfilosofie, maar ook de cultuurfilosofie en -kritiek. De bundel bevat tevens enkele artikelen over de Engelse filosoof R.G. Collingwood: Van der Dussen is internationaal bekend vanwege zijn onderzoek naar ...