Dit boek beschrijft de armoede en de caritatieve zorg in katholiek Utrecht vanaf de Middeleeuwen. Het biedt ook inzicht in de wijze waarop de katholieke gemeenschap na de Reformatie in 1580 onopvallend haar weg zocht. Katholieken werden tweederangs burgers die hun geloof niet in het openbaar konden belijden. Kerkgebouwen, kloosters en gasthuizen kwamen in het bezit van de gereformeerde gemeenten, kapittels werden protestantse vermogensfondsen. Ook de armenzorg werd overgenomen. Nadat in 1796 ...

Op de vlucht voor de Pruisische Kulturkampf vestigden enkele Duitse broeders uit het Westerwaldse stadje Montabaur zich in 1875 in Nederland. Als Broeders van Barmhartigheid van St. Joannes de Deo werkten zij in de thuisverpleging. Op den duur bemanden zij tevens een aantal eigen ziekenhuizen, bejaardenoorden en verpleeghuizen en een instelling voor meervoudig gehandicapten: Kalorama. De broeders werkten onder meer in 's-Hertogenbosch, Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Utrecht en Nijmegen. Zij wa...

In 1534 en 1535 werd Amsterdam herhaaldelijk opgeschrikt door het optreden van de wederdopers. Deze radicale geloofshervormers baarden opzien door naakt door de straten te rennen en trachtten in mei 1535 zelfs gewapenderhand de macht in de stad over te nemen. Na die bloedige aanslag maakte de stadsregering korte metten met de beweging door de daders en hun sympathisanten te executeren. De gebeurtenissen zijn heet van de naald opgetekend door een ooggetuige die lid was van de magistraat en dus...

In het interbellum kwam de Graal als militante katholieke meisjes- en vrouwenbeweging tot bloei. De leden wilden zich helemaal geven voor het ideaal van de wereldbekering. Vanuit Nederland verspreidde de Graal zich ook naar verschillende Europese landen, de Verenigde Staten en Australië. Na de oorlog maakte het religieuze radicalisme langzamerhand plaats voor christelijke maar vooral ook praktische vorming. De Graal werd synoniem voor degelijke beroepsopleidingen in de verpleging, de wijk en...

In 1592 gaf de jezuïetengeneraal opdracht aan de provinciaal van de Nederduitse provincie om enkele missionarissen naar de Noordelijke Nederlanden te sturen waar de overheid gekozen had voor de 'gereformeerde' religie. De daaropvolgende eeuw zouden talloze jezuïeten naar de Republiek worden uitgezonden om hun geloofsgenoten te ondersteunen en, indien mogelijk, niet-katholieken terug te brengen tot de Moederkerk. Sommige missionarissen bedienden niet alleen de sacramenten, maar publiceerden ...

Inhoud: JELLE BOSMA/MIRJAM VAN VEEN, Redactioneel   Artikelen: BERIT JANY, Het pleidooi voor vrede in Menno Simons' Dat fundament des christelycken leers (1539-40) en Erasmus   CHRISTINA E. MOSS, De visioenen van Ursula Jost: een herwaardering   ANTON VAN DER LEM, Willem van Oranje en de doopsgezinden: een veronachtzaamd rekest uit 1566   ALEX NOORD, 'De veel hoogere verheffing van het Huis van Oranje in ons herboren Vaderland': doopsgezinden op de bres voor vorst, vaderland en vrijhei...

In aansluiting op het onderwerp van het najaarscongres van de Doopsgezinde Historische Kring is dit nummer van de Doopsgezinde Bijdragen grotendeels gewijd aan het doopsgezinde identiteitsbesef sinds de negentiende eeuw. Wat gold als doopsgezind eigen? Was dit weerloosheid, vrijheid in het belijden, afwezigheid van een vast en sturend kerkverband of nog iets anders?Inhoud: JELLE BOSMA/PIET VISSER, Redactioneel AUKE F. DE JONG, Zoektocht naar doperse identiteit ALFRED R. VAN WIJK, Metamorf...

De herdenking van het lijden en sterven van Jezus vormde een cruciaal onderdeel van het geestelijk leven in de Late Middeleeuwen. Dag in dag uit mediteerden religieuzen over de passie. Dat vooral in de Nederlanden de passie een hot item was, blijkt uit de talloze overgeleverde passieoefeningen in laatmiddeleeuwse handschriften. De meest verspreide oefening was de Honderd artikelen van de Duitse mysticus Henricus Suso. In elk religieus milieu werd de tekst zodanig bewerkt, dat deze beantwoordd...

Halverwege de jaren zeventig van de twintigste eeuw nam het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) in Nijmegen in samenwerking met de Pauselijke Missiewerken (PMW), de Katholieke Radio Omroep (KRO) en het Centraal Missie Commissariaat (CMC) het initiatief om missionarissen, die tijdelijk of definitief terugkeerden naar hun moederland, te interviewen. Ze wilden historische gegevens die nooit op schrift waren gesteld en alleen in de herinnering van de missionarissen leefden, vastleggen voordat he...