In het zesde deel van het BIOGRAFISCH WOORDENBOEK GELDERLAND worden de levens van vijftig mannen en vrouwen beschreven die op enigerlei wijze van belang zijn geweest voor de provincie Gelderland. Sommigen hebben er hun hele leven gewoond, anderen hebben er slechts een korte maar essentiële periode doorgebracht. Dit deel is geheel gewijd aan personen uit de negentiende en twintigste eeuw. Ook nu weer passeren diverse beroepen de revue: van priester, kinderboekenschrijfster, psychiater, papier...

Van 1790 tot aan zijn overlijden in 1836 was Foeke Wigles Gorter leraar (predikant) van de doopsgezinden in Sappemeer. Gedurende het grootste deel van deze periode hield hij een dagboek bij. Deze dagboeken geven inzicht in het reilen en zeilen van een grote doopsgezinde gemeente op het Groninger platteland en de rol van de leraar daarin, maar ook in Gorters functioneren in de lokale samenleving. Hij toont zich sterk betrokken bij de grote ontwikkelingen van zijn tijd, die ook doorwerken in de...

Alexander Philip van der Capellen diende stadhouder prins Willem V als kamerheer. Het feit dat zijn broer Robert Jasper en zijn verwant Joan Derk van der Capellen vooraanstaande patriotten waren, compliceerde vanaf 1780 zijn positie aan het hof. Tegenstanders maakten hem om zijn familietrouw verdacht bij de prins. Uiteindelijk zag Van der Capellen zich genoodzaakt ontslag te nemen, al bleef hij de prins dienen als stalmeester. In 1787 gaven de patriottische Staten van Holland hem opdracht de ...

Als zoon van een raadsheer uit de Hoge Raad en neef van de raadpensionaris van Holland werd Anthonie van der Heim (1693-1746) na zijn studie rechten in Leiden achtereenvolgens benoemd tot secretaris van de Generaliteitsrekenkamer, in 1727 vanwege zijn aanleg voor financiële aangelegenheden tot thesaurier-generaal van de Unie en in 1737 tot raadpensionaris van Holland. Hij had te maken met de ambitie van de Friese stadhouders in het Tweede Stadhouderloos Tijdperk (1702-1747), spanningen met P...

Horst Gerson (1907-1978) bracht bij zijn aantreden in 1965 als hoogleraar kunst- en cultuurgeschiedenis in Groningen in tenminste twee opzichten een ommekeer teweeg. Door zijn komst verschoof de belangstelling van cultuurgeschiedenis naar de bijzondere vorm van de kunstgeschiedenis die het kennerschap is. Gerson was een voortreffelijk kenner. Met Gerson als hoogleraar acteerde de Groningse kunstgeschiedenis nu ook plotseling op een internationaal podium. De overgang naar Groningen had voor Ge...

Frederike van Uildriks, tijdgenote van Aletta Jacobs, ontwikkelde zich van een welopgevoede dochter uit de Groningse elite tot een vrijgevochten natuuronderzoeker en publicist van vele boeken, columns, recensies en opiniërende artikelen. Na een onvervulde liefde voor de latere hoogleraar Jacques Oppenheim, neef van Aletta, ging zij een ‘vrij huwelijk’ aan met de Friese multatuliaan, socialist en natuurkundeleraar dr. Vitus Bruinsma. In haar nieuwe leven in Gorredijk en later Lochem stonden...

Gerard Brantsen was een telg uit de deftigste regentenfamilie van Arnhem. Hij noemde zich een aristocratisch patriot, maar had de instincten van een regent van de oude stempel. Hij werkte zich omhoog tot een belangrijke positie in de landspolitiek. Brantsen voerde onder andere de vredesonderhandelingen die in 1784 een einde maakten aan de Vierde Engelse Oorlog. Hij verloor zijn ambten toen de macht van de patriotten werd gebroken, maar verscheen in de Bataafs-Franse tijd weer op het toneel. H...

In dit tiende en laatste deel van het Biografisch Woordenboek Gelderland worden de levens van vijftig Gelderse vrouwen en mannen beschreven. Literator C.C.S. Crone is bekend om zijn sobere proza en zijn werk voor de AKU. Baron 'Joeki' van Pallandt was een legendarisch levensgenieter, over wie nóg gepraat wordt. Dat zal minder het geval zijn met Cornelis van Geelkerken, de nationaalsocialistisch politicus en lange tijd rechterhand van Mussert. Jaap Spaanderman was de dirigent die de Arnhemsch...