Over leugens en waarachtigheid

Toen Pandora haar beruchte doos opende en de godin Apate ontsnapte, kwamen de misleiding en het bedrog in de wereld, zo vertelt de Griekse mythe. En Apate is nog steeds onder ons: we zijn allemaal haar nazaten, stelt Gescinska in dit essay. Maar we kunnen wel revolteren tegen de verlokkingen van de leugen. Nooit was dat zo nodig als nu, in dit tijdperk van ‘posttruth’, alternatieve feiten en nepnieuws.

Dit filosofisch hoofdwerk van Sartre is een van de grote pijlers onder de existentialistische filosofie. Sartre analyseert de wijze waarop de mens in de wereld staat en ontwerpt in dit boek een compleet nieuwe moraal. Filosofische wendingen worden afgewisseld door scènes uit het dagelijks leven, geanalyseerd met grote scherpzinningheid. Bij Sartre wordt de filosofie ongegeneerd sexy en krijgen liefde, begeerte, flirt en verlangen een vrijheid en speelruimte die ze tot dan toe niet hadden.

Door de eeuwen heen zijn er vele boeken gemaakt die eindigden in een rechtszaal of op een brandstapel. Eigenzinnige schrijvers en denkers namen risico’s, omdat hun drang om een verhaal te vertellen sterker was dan de angst voor de gevolgen. Dat leverde de wereld een rijkdom aan boeken op, maar ook talloze boekverboden. Wat maakt dat een boek verboden wordt?Ja, Mein Kampf, dat weten we, maar waarom werd Hongerjaren in de ban gedaan? En wat was er mis met Girls of Riyadh en met het ogenschijn...

Dit boek is een kritische dialoog tussen twee generaties. De jonge journalist en ontwikkelingsfilosoof Ellen Mangnus gaat het gesprek aan met Jan Pronk, voormalig enfant terrible van de PvdA en volgens menigeen ‘het geweten van links’. Na veertig jaar pragmatische politiek snakt de wereld naar een groter verhaal. Noem het een visie, een vergezicht of een moreel kompas.Pronk is niet alleen een doorwinterd politicus, maar ook een onafhankelijk denker en ethicus die zijn leven lang intensief...

‘Dat wil ik met eigen ogen zien’, zei schrijver Abdelkader Benali, toen hij van Hans Spekman (directeur van het Jeugdeducatiefonds) hoorde over de Nederlandse basisscholen waar de nood het hoogst is en waar in avontuurlijke oplossingen wordt gedacht. Over scholen in de wijken waarin docenten extra alert zijn, waar kinderen thuis geen eigen bed hebben en waar de keuken het hart van de school wordt. En vooral die scholen waar dag in, dag uit, vanaf de eerste bel, de vonk van toekomstdromen ...

Toen de jonge Duitse natuurkundige Werner Heisenberg in 1925 ontdekte dat het gedrag van deeltjes op atomair niveau onbepaalbaar is, ontketende hij een wetenschappelijke revolutie die het moderne wereldbeeld op zijn kop zette. Tot het moment van Heisenbergs ontdekking dachten wetenschappers dat alles meetbaar was en leek het een kwestie van tijd voordat de mens de natuur geheel en al zou hebben doorgrond. Met de quantumfysica, waarvoor Heisenberg de grondslag legde, kwam aan dit optimisme een...

Deze klassieker is nu in paperback te koop. De open samenleving en haar vijanden (1945) is het politiek-filosofische hoofdwerk van Karl R. Popper. Het is één groot pleidooi voor de democratie, die Popper als de enige staatsvorm beschouwt waarin de menselijke rede zich kan ontplooien en geweldloze hervormingen tot stand kunnen worden gebracht.Het is ook een legendarische aanval op de filosofieën van Plato, Hegel en Marx en een fundamentele uitzetting van de gevaren die centraal geleide poli...

In dit boek nemen Floor Ziegler en Teun Gautier je mee op hun wandelingen door ‘een wereld van gemeenschappen’. Je komt in dorpen en steden waar bewoners opstaan om hun omgeving mooier, duurzamer, meer verbonden te maken. Ze richten een energiecoöperatie op en met de winst – een miljoen euro per jaar – bouwen ze sociale woningen. Ze regelen de zorg helemaal zelf, waardoor ouderen veel langer in het dorp kunnen blijven wonen. Ze ontwikkelen een oude asfaltfabriek tot een ontmoetingspl...

Zelfs na vijfentwintig eeuwen blijft het werk van Plato (427-347 v.Chr.) hét vertrekpunt voor alle beschouwingen over logica, metafysica, ethiek en politiek. Hoewel zijn Dialogen niets van hun oorspronkelijke frisheid en onmiddellijkheid hebben verloren, zijn ze toch vaak moeilijk te volgen. R.M. Hare is er in deze inleiding in geslaagd de vele facetten van Plato's denken toegankelijk te maken voor een breed publiek.